Ёруғлик интерференцияси (давоми)

Ёруғлик интерференцияси (давоми)

1. Монохроматик тўлқинлар интерференцияси.

2. Номонохроматик тўлқинлар интерференцияси.
3. Кўп нурли интерференция.
4. Ёруғлик интерференциясининг қўлланилиши.
5. Интерферометрлар ва уларнинг кулланишлари.
6. Ўтган ва қайтган нурлардан ҳосил бўлган интерференция (юпқа парда, Ньютон ҳалқалари, пона).


1. Монохроматик тўлқинлар интерференцияси.

Ёруғлик манбасидан Майкельсон интерферометрига қуйидаги:

(11.1)
кўринишдаги ясси монохроматик ёруғлик тўлқин тушсин.
ва лар билан ярим шаффоф пластинкадан ёруғликнинг қайтиш ва ўтказиш коэффициентлари белгиланади. Ёруғлик ютилишини эътиборга олмай, қуйидагини ёзамиз:
. (11.2)
Ясси монохроматик ёруғлик тўлқинининг интенсивлиги амплитуда бўйича:


11.1-rasm.
(11.3)
(11.3) шаклда берилганлиги туфайли, ярим шаффоф пластинкадан ёруғлик қайтиш ва ўтиш коэффициентлари ва га тенг.
Интерферометрнинг ҳар хил елкаларидан ўтган тўлқинлар фазаларининг  айирмаси қуйидагича бўлади.
, , , (11.4)
(11.5)
деб фараз қиламиз. Экрандаги ёруғлик интенсивлиги қуйидагича аниқланади:

бу ерда ‑ интерферометрга тушаётган ёруғлик тўлқини интенсивлиги, ва ‑ интерферометр елкалари узунликлари. Агар кўзгуларнинг биттаси масофага кўчса, унда нурлар йўли фарқи га, фазалар айирмаси га ўзгаради. 11.1-расмда нинг  га, монохроматик тўлқин тушгандаги боғлиқлик кўрсатилган. Кўриниб турибдики, максимумлар  нинг
(11.6)
(11.6) қийматларида рўй беради. Максимумларда ўтаётган ёруғлик интенсивлиги I тушаётган ёруғлик I₀ интенсивлигига тенг бўлади. Бошқача айтганда, (11.6) шартда Майкелсон интерферометрига тушаётган ёруғликнинг барчаси ўтади. Минимумда  қуйидагича бўлади:
(11.7)
ва ўтаётган ёруғлик интенсивлиги нолга тенг бўлади.
Майкельсон интерферометри фильтр каби ишлатилиши мумкин, унинг ўтказиши эса тўлқин узунлигига боғлиқ.
Агар Майкельсон интерферометрига сочилаетган ёруғлик тушса, у ҳолда системанинг симметрия ўқига концентрик бўлган интерференция манзарасини кузатиш мумкин. Кўзгуларнинг биттаси силжиса, айлана радиуслари ўзгаради.