Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B

 

 

 

 

 

 

---

 

216 

12-BOB. REKLAMANING ASOSIY TUSHUNCHALARI 

 

12.1. Reklama odamlarni boshqarish usuli sifatida 

 

Insonlarga  reklama  ta’siri  uning  vositasida  amalga  oshiriladigan  ommaviy 

kommunikatsiya  vazifalari  juda  murakkabdir.  Reklamashunos  u  bilmaydigan  ko‘p 

sonli  odamlar  bilan  ishlaydi  va  uning  reklama  murojaati  qabul  qilinadigan 

sharoitlarni nazorat qila olmaydi. 

Reklama  tashkilotchisi  ommaviy  kommunikatsiya  vositalaridan  foydalanib,  reklama 

murojaatiga jalb etuvchanlik baxsh etish  uchun  istalgan  miqdordagi badiiy  va  grafik 

tasvirlarni  qo‘llash  imkoniyatiga  ega  bo‘ladi.  Televizion  reklamada  ko‘pincha 

ommaviy  artistlar,  televizion  dasturlar  boshlovchilari  ishtirok  etadi,  tovarni  mashhur 

kishilar maqtaydi, esda qoladigan musiqiy ohanglar foydalaniladi va h.k. SHu sababli 

reklamashunos  tovarga,  uning  sifatiga,  iste’mol  xususiyatlariga  va  ehtimoliy  talabga 

qarab, eng samarali reklama qilish usulini tanlaydi. 

Inson  xulq-atvori  va  uning  atrof-muhitni  idrok  qilishi  muntazam  o‘zgarib  turadi. 

Hozirgi  xulq-atvor  belgilangan  paytdagi  ta’sir  qiluvchi  omillar  majmuidan 

shakllanadi. Inson xulq-atvori jarayoniga reklama muhitida ichki omillar ham, tashqi 

omillar ham ta’sir ko‘rsatadi. 

Tashqi  omillar  bu  –  ayni  vaqt  fursatida  sizning  atrofingizda  ro‘y  erayotgan  barcha 

narsalardir.  Bu  yoningizda  turgan  odamlar,  ob-havo  sharoitlari  va  h.k.  bo‘lishi 

mumkin. 

Ichki  omillar  bu  –  xuddi  shu  vaqt  fursatida  sizning  ichingizla  ro‘y  berayotgan 

narsalardir.  Masalan,  sizning  maqsadlaringiz,  turli  buyumlarga  munosabatingiz, 

salomatlik holatingiz, qarashlaringiz, e’tiqodlaringiz, tajribalaringiz va h.k. 

Bunday  omillarni,  ularning  harakatlarini  tushunish  reklama-axborot  faoliyatida 

muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  U  maqsadli  yo‘naltirilgan  reklama  ta’siri  jarayonida 

inson psixikasini boshqarish imkoniyatini beradi. 

Bu ichki va tashqi omillar pirovardida ma’lum bir xulq-atvor harakatlarida namoyon 

bo‘ladigan ma’lum bir psixologik kayfiyatni yuzaga keltiradi. 

---

 

217 

Inson  xulq-atvoriga  ichki  va  tashqi  omillar  ta’sirini  quyida  sxema  ko‘rinishida  aks 

ettirish mumkin. 

 

PK – insonning ichki va tashqi omillar ta’siri ostida ayni paytdagi psixologik 

kayfiyati; 

TXA – insonning tashqi xulq-atvori.