Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

ichak qovuzloqlari kirib qolishi mumkin. Ushbu churralar juda ham 
kam uchraydi, ularga tashxis qo‘yish murakkab. 0 ‘tkir ichak tutilishi 
kasalligiga qo‘yiladigan tashxis ko‘pincha, bemomi operatsiya qilish 
vaqtida aniqlanadi. Churralar lokalizatsiyasiga qarab uning klassi- 
fikatsiyasi ishlab chiqilgan:
- ingichka ichak tutqichi;
- y o ‘g‘on ichak tutqichi;
- Treys boylami;
- charvi usti;
- qovuq usti;
- ko ‘richak atrofi;
- chuvalchangsimon o ‘simta tutqichi;
- sigmasimon ichak atrofi;
- Vinslov teshigi;
- jigar yumaloq boylami;
- bachadon keng boylami;
- y o ‘g ‘on ichak atrofi singari (18-a; b va d rasmlar). Umuman ol- 
ganda, qorin parda qayerda boTsa, uning tug‘ma nuqsoni, y a’ni teshigi 
boTishi mumkin, ushbu teshikdan qorin pardaga o ‘ralgan holda qorin 
bo ‘shlig‘i a ’zolari kirib qolsa ular «chin», qorinpardasiz kirib ketsa 
«soxta» churralar ham deyiladi. Klinik belgilari uzoq vaqt namoyon 
boTmasliga mumkin. Klinik simptomatika rivojlanishi churra mah- 
suloti qisilganligi va ichak o‘tkazuvchanligi buzilish darajasiga 
bogTiq. Bemorlar anamnezida sababsiz qorinda og‘riq, tirsak-tizza 
holatida og‘riqning pasayishi kuzatiladi. Bemorlarda ko‘pincha o ‘tkir 
ichak tutilishi klinikasi namoyon boTadi.
D a v о 1 a s h. Operativ bo Tib, laparotomiya qilinadi, churra max- 
sulotlari ozod etiladi va churra darvozasi tikib, bartaraf etiladi.
18-a; b va d
rasmlar. Ichki
churralar-
ning ichak
tutqichidagi
joylashuvi.
63
Narkulov Jakhangir

---

Ichak nayining tug‘ma ikkilanishlari 
yoki ichak nayi a ’zolari­
ning juftlanishi deb - embrional rivojlanish davrida ichak devori- 
ning noto‘g ‘ri shakllanishi natijasida ikkilangan kovakli ichak paydo 
bo ‘lishi bilan kechadigan tug‘ma nuqsonga aytiladi. Ikkilanishning 
kelib chiqishi embrional hayotning birinchi oylariga to ‘g ‘ri kela­
di. Ikkilanishning paydo bo ‘lishi ichak naychasi shilliq qavatining 
shakllanishi va rekanalizatsiyasining buzilishi bilan bog‘liq. Bu 
tug‘ma nuqson quyidagi nomlar bilan ataladi: ovqat hazm qilish nay- 
chasining ikkilanishi, duplikatura, enterokista, enterokistoma, gigant 
divertikul va boshqalar. Bu nomlaming ko‘pligi ikkilanishning anato- 
mik turlari ko ‘pligi bilan bog‘liq. U kichik kistasimon hosiladan to 
qizilo‘ngach, m e’da, o ‘n ikki barmoqli ichak va boshqalarning to ‘liq 
ikkilanishini o ‘z ichiga oladi. Ingichka ichakning ikkilanishi ko ‘p 
uchraydi va u 60 % ni tashkil qiladi. Ovqat hazm qilish a ’zolarining 
ikkilanishi tasnif bo‘yicha quyidagi turlarga bo ‘linadi: kistoz, tubul- 
yar va divertikulyar ikkilanish. Tubulyar duplikaturalaming qorin 
bo‘shlig‘i sohasida, b a’zan undan tashqarida — qorin orti sohasi yoki 
ko‘krak qafasida joylashgan hollari ham qayd etilgan. Ichak nay- 
chasining juftlashgan qismi ko ‘p hollarda ichakning tutqich tomonida 
joylashib, umumiy qon ta ’minotiga ega va u, ko‘pincha asosiy ichak 
bilan puxta tutashgan boMadi.
Gistologik tekshiruvlar duplikatura va asosiy ichak naychasi tu- 
zilishining o ‘xshashligini ko‘rsatadi. B a’zan shilliq qavat distopiya- 
si kuzatiladi (masalan, ingichka ichak kistasida m e’da shilliq qavati 
topiladi), bu esa ichakdan qon ketishiga sabab bo‘lishi mumkin.
К 1 i n i к a s i. Ikkilanishning belgilari uning joylashishi, shakli va 
o‘lchamlariga bog‘liq. K o’pincha dublikatlar belgilarsiz kechadi va 
jarrohlik muolajasi davomida kutilmaganda topiladi. Lekin b a’zan 
(asosan, shilliq qavat distopiyasida) dublikaturalar bexosdan ichak­
dan kuchli qon ketishi bilan namoyon bo ‘lishi mumkin. Ikkilanish­
ning kistoz turi (enterokistalar) goho juda kattalashib, qisman ichak 
tutilishi va ichak bo‘shlig‘ining to ‘liq yopilishi yoki tashqaridan siqi- 
lishiga olib keladi (19-20-rasmlar). B a’zan kista atrofida ichaklar 
buralib qoladi va o ‘tkir strangulyatsion ichak tutilishining klinik 
manzarasi rivojlanadi. Homiladorlik paytida enterokista atrofida 
ichaklar buralib qolishi ichaklaming ikkilamchi atreziyasiga olib
64