Eng qadimgi odamlar va ularning manzilgohlari

Darsning maqsadi:
Ta’limiy: Eng qadimgi odamlar va ularning manzilgohlari haqida bilimlarga ega bo’lishadi;
Tarbiyaviy: Tarix fanini o’rganishga qiziqishlari ortadi;
Rivojlantiruvchi: Afrikadagi qadimgi manzilgohlar, Osiyodagi qadimgi manzilgohlar, Yevropadan topilgan qadimgi inson izlari va eng qadimgi odamlar, ya`ni neandertal hamda kramonon odamlar haqida to’laqonli malakasi rivojlantiriladi.

O’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi
Dars uslubi: Komandada o`qitish
O’qitish shakllari: jamoa, guruhli.
Vosita: Darslik, vatman, marker, skoch, dars davomida beriladigan atama, tushuncha, sanalar yozilgan kartochkalar.
Nazorat: Savol-javob, baholash, rag`batlantirish.

Darsning borishi

I. Tashkiliy qism: 2 daqiqa.
II. Uy vazifasini takrorlash: 15 daqiqa.
III. Yangi dars mavzusini ro’yobga chiqarish ustida ishlash: 12 daqiqa
“Guruhlar ishi”. O’quvchilar ikki guruhga bo’linadi va ularga topshiriqlar beriladi. Har bir guruh o’z topshirig`ini darslikdan foydalangan holda vatmanga yozadi.
1-guruhga: Moddiy va yozma manbalarga nimalar kirishini sanab bering?
2-guruhga: Qanday manbalar asosida tarixni o’rganish osonroq?
1-guruhga: Xronologiya fanining ahamiyati nimada?
2-guruhga: Yilni hisoblash qanday boshlangan?
Guruh sardorlari doskaga vatmanlarni osib javoblarni izohlab berishadi. Javoblar o’qituvchi tomonidan to’ldiriladi va aniqlik kiritiladi.
IV. Yangi mavzu bayoni:
O`qituvchi tomonidan yangi mavzu ko`rgazmalikka asoslangan holda tushuntiriladi.
Afrikadagi qadimgi manzilgohlar.
Odamzod bugungi aql-idrokva taraqqiyot darajasiga birdaniga erishgan emas. Bubir necha million yillik taraqqiyotning natijasidir.
Bir necha million yillik taraqqiyot davrida odam avstralopitek va zinjantrop, yava odami, sinantrop, farg'ona odami, neandertal va kramonon odamlari deb bir-biridan farqlanuvclii bosqichlarni bosib o'tgan.
Ular o'zlarining matonatli mehnatlari bilan hayot to'kinchiligiga intilganlar. Aynan mehnat tufayli odamzod o'zini saqlab qolgan. Uning bugungi qiyofadagi odamga aylanishiga sabab bo'lgan.
Arxeolog olimlar odamzodning eng qadimgi ajdodlari suyak qoldiqlarini dastlab Janubiy va Sharqiy Afrikadan topganlar. Bundan eng qadimgi odamlar Afrikada paydo bo'lgan ekan-da, degan xulosa chiqarilmasligi lozim. Antropolog olimlar odamlarning bosh suyagi qoldiqlaridan ularning tashqi qiyofalarini tiklaganlar. Bu odamlar yashagan manzilgohlardan eng sodda mehnat qurollari qoldiqlari ham topilgan.
Olimlar sodda bo'lsa-da dastlabki mehnat qurolini yasay olgan avstralopitek va zinjantrop odamini «ishbilarmon (uquvi bor) odam» deb ham ataganlar.
Avstralopitek odami Janubiy Afrikada, Zinjantrop odami esa Sharqiy Afrikadagi Zinji vodiysida yashab o'tgan.
«Ishbilarmon odam» dastlabki mehnat qurolini tosh (chaqmoqtosh)dan yasagan edi. Shuning uchun ham insoniyat tarixining boshi tosh asri (tosh davri) deb ataladi. Insoniyat tarixida tosh asri juda uzoq davom etgan.