Energetika fakulteti

2.4.2. Grafik qism

Bitiruv malakaviy ish chizma va sxemalari amaldagi davlat standartlarining yagona umumiy tizimi qoidalariga mos ravishda bajarilgan bo‘lishi shart. Ishni bajarishda ba’zi bir o‘quv jarayonining o‘ziga xosliklarini hisobga olib, chetga chiqishlariga yo‘l qo‘yiladi.

CHizmalar, A2 formatli qog‘ozda, qalamda bajariladi yoki texnika vositalari orqali ekranda ko‘rsatiladi. Masshtab hamda yozuvlar muvofiq ravishda bo‘lishi kerak. CHizma qog‘ozning barcha yuzasini egallashi va yaqqol ko‘rinishga ega bo‘lishi shart. Katta masshtabdagi chizmani bajarish taqiqlanadi. Ishni bajarishda xalqaro birliklar tzimini (SI) qo‘llash lozim (3-ilova). Barcha birliklarni belgilash ham davlat andozasiga (standartiga) to‘g‘ri kelishi kerak. (4-ilova).
Elektr sxemalar va ularning grafik belgilanishlari amaldagi andozalarga asosan malga oshirilishi talab qilinadi. Elektr sxemalarda har bir element oldida xarfiy yoki xarf, sonli belgilanish va nominal qiymatlar yozib qo‘yiladi. Xarfiy belgilanish elementlarining qisqartma nomini bildiradi. Masalan: Transformator –Tr, Avtomat -A.
Bitiruv malakaviy ishi chizmalaridagi “asosiy yozuv” (burchak shtamplari) ham amaldagi standartlarda bajariladi. O‘quv –konstruktorlashtirish hujjatlarida asosiy yozuvni to‘ldirishda ba’zi bir o‘ziga xosliklarga yo‘l qo‘yiladi. 6-ilovada ko‘rsatilgandek nomerlari qavslarda berilgan grafalarga quyidagilar yoziladi.

1. 
   ga –Bitiruv malakaviy ishi mavzusi nomi.
   
2. 
   ga –hujjatni belgilash. Bitiruv malakaviy ishlari uchun quyidagi belgilash tavsiya etiladi.
   
3. 
   CHizmaning bosh kelishikda berilgan nomi
   
4. 
   ga – davlat standartiga asosan hujjatni tavsiflovchi xarfiy ko‘rsatkich. Bitiruv malakaviy ishlarida –«BMI».
   
5. 
   Liter.
   
6. 
   ga –chizmaning masshtabi.
   
7. 
   , (8) –ishdagi chizmalarning umumiy va tartib sonlari.
   

(9) ga –oliy o‘quv yurtining va bitiruvchi kafedraning nomi.
(10) ga - Massa
CHizmalardagi «spetsifikatsiya» chizma bilan bitta qog‘ozda yoki 11-formatli aloxida qog‘ozda bajarilishi mumkin.

3.