Эндокрин тизими патофизиологияси гормонлар ва уларнинг организмдаги рўли

Жинсий безларнинг гиперфункцияси: Эрта ёшда гипофиз безининг гонадотропик функциясининг кўпайиши ёки мояклар ва тухумдонларнинг гормонал фаол ўсмаси эрта балоғатга етишга сабаб бўлади. Ҳаддан ташқари кўп миқдордаги андроген таъсирида ўғил болалар қисқа оёқ-қўллари ва кучли мушаклари билан "кичик геркулесга" га айланишади.
Гонадотропинларнинг интенсив секрецияси билан моякнинг каналчаларида етук сперматозоидлар учрайди. Мояклар билан бир қаторда ташқи жинсий аъзолар хам гипертрофияланади, бу эса ушбу патологияни адреногенитал синдромдан ажратиб олишга имкон беради. Гиперандрогенизация эркакларнинг иккиламчи жинсий хусусиятларининг эрта пайдо бўлишига сабаб бўлади: паст овоз, юзи, қўлтиқ ости чуқурчаси дағал туклари ва бошқалар. Қизларда ортиқча эстроген таъсирида ҳайз кўриш жуда эрта бошланиши ва сут безининг эрта ривижланиши сифатида намоён бўлади. Бундан ташқари танани майин туклар билан қопланиши, сонлар ва тос минтақасида ёғнинг тўпланиши кузатилади.
Вояга этган аёлларда тухумдонлар гормонлари секрециясининг кўпайиши ҳайз пайтида бузилишлар, мастопатия ва бошқа касалликларни келтириб чиқаради. Кўпинча, эстрогенларнинг қон оқимига ҳаддан ташқари кўп тушиши туфайли фолликула персистенцяси (фолликула тўлиқ этилмаслиги ва овуляция содир бўлмайдиган ҳолат) кўпинча бачадондан қон кетишини келтириб чиқаради. Прогестерон секрециясининг кўпайиши аменорея, бачадон ва сут безлари ҳажмининг катталашиши юзага келади. Агар тухумдонлар ортиқча андроген гормонлар манбаига айланса, гиперандроген ҳолат ривожланади унинг белгилари эркакларга хос туклар ўсиши, тухумдонлар поликистози, гиперхолестеринемия, семириш, инсулинга резистентлик, артериал гипертензия, ҳайз циклининг бузилиши, бепуштлик ва бошқалар кузатилади.

Айрисимон без бузилиши
Айрисимон без гормони тимопоэтин Т-лимфоцитлар этилишининг паракрин регулятори ролини ўйнайди. Бундан ташқари, у умумий қон оқимига киради ва иммун тизимининг бошқа органлари ва ҳужайраларига масофадан таъсир қилади. Иммун тизим бузилишларининг патогенези, тимоэктомия, бездаги деструктив жараён ёки унинг гиперплазияси, асосан тимус безининг эндокрин функциясининг бузилиши билан боғлиқ.