Электротехника ва Компютер мухандислиги” факултети Лабаратория ишлар туплами

4. Ishni bajarish uchun topshiriq
Topshiriq aniq sxema ko‘rinishida o‘qituvchi tomonidan beriladi.
5. Ishni bajarish uslubi
Laboratoriya ishini ishga tushirish uchun ish stolidagi «Импульсно-проводная автоблокировка постоянного тока» yorlig‘iga sichqonchaning chap tugmachasi bilan ikki marta bosing. Sizning oldingizda laboratoriya ishi nomi bilan darcha ochiladi.
6. Hisobotning mazmuni
1. Rele ishi zanjiri bilan releli deshifrator sxemasini tasvirlash;
2. O‘qituvchi tomonidan berilgan yo‘nalish bo‘yicha doimiy tokdagi impuls-o‘tkazuvchanli avtoblokirovka sxemasini tasvirlash;
3. Impuls-yo‘l relesi, yo‘l relesi, impuls relesi ishini tavsifini keltiring.
Nazorat savollari:

1. 
   ПИ va ПИ1 relelarida nima uchun sekinlashish kerak?
   
2. 
   Nima uchun П rele kontakti ПИ rele obmotkasi bilan parallel bog‘langan?
   
3. 
   Agar mazkur svetoforda yashil chiroq yonsa, ortda turgan svetoforga qanaqa ko‘rsatkich o‘tkaziladi?
   
4. 
   Agar mazkur svetoforda qizil chiroq yonsa, ortda turgan svetoforga qanaqa ko‘rsatkich o‘tkaziladi?
   

6-laboratoriya ishi
Aloqa liniyasi orqali ИПАБ ga bog`lanish.
1. Ishdan maqsad:
1. O`zgarmas tokli Impulsli–kabelli avtoblokirovka sxemasini o`rganish (Chiziqli rele, olovli rele, svetoforlarni yoqish ).
2. Umumiy ma`lumotlar
Chiziqli va signalli avtoblokirovka zanjirlari.
Ikki yo`lli avtonom tortqili uchastkalarda o`zgarmas tokli impulsli rels zanjirli avtoblokirovka qo`llaniladi. O`tish svetoforlarida uch belgili signalizatsiya olish uchun ularni chiziqli zanjirlar orqali birlashtiriladi va unga tegishli chiziqli qurama rele L (neytral va qutbli yakorli). Bu relening kontakt sistemasi o`tish svetoforining 3ta chirog`ini shakl zanjirini nazorat qiladi.Tokning qutubini o`zgartirganda L relesi qisqa vaqtga neytral yakorni qo`yib yuboradi, va svetofor yonganda shu yakor orqali xavfli qizil chiroq porlashi xosil bo`ladi.Qizil chiroq porlashini chiqarib tashlash uchun, sekin ishlovchi, takrorlovchi neytral yakorli chiziqli rele ya`ni neytral tipli signalli rele qo`llaniladi. Chiziqli va signalli zanjirli avtoblokirovkada chiziqli va signalli relesi bilan o`tish svetoforlarini 3, 5, 7 bir yo`llidan ikki yo`lli uchastkada muvofiqlashtirish uchun quyidagi relelar mavjud: L-chiziqli , С –signalli; О – olovli; КО – qo`shimcha olovli rele.avtoblokirovka sxemasiga kiradi: Releli deshifraror, shu jumladan yo`l relesi - П; mayatnikli transmitter-МТ, rels zanjiri ta`minoti uchun o`zgarmas tokli implus ishlab chiqauvchi; Implusli yo`l relesi И, Rels zanjiriga boglangan va o`zgarmas tokli implus orqali ishlovchi.
Chiziqli va signalli zanjir avtoblokirovkasi xolati o`tish svetofori 3dan keyingi blok-uchastka 3Пda joylashishiga bog`liq. При зашунтированной рельсовой цепи 3П прекратилось импульсное питание реле И у светофора 1 (на схеме не показано) и обесточилось путевое реле П, фиксирующее занятость блок-участка 3П. П rele kontakti bilan chiziqli zanjir L –OL ochildi, shu jumladan chiziqli rele L svetofor 3da. Ta`minot olmaganda L relesi neytral yakorni qo`yib yuboradi va 11-12 kontakt bilan signal relesi C o`chadi, C relesi yakorni tashlaydi, orqa kontaktlari 31-33 va 3 svetoforda qizil chiroq yonganda 51-53 zanjir qulflanadi. Chiroq yonishini ketma-ket ulangan olovli rele O nazorat qiladi. O relesi qizib ketishi natijasida qo`shimcha olovli rele ishlab chiqara boshlaydi KO, uning kontaktlari dispetcherli nazorat zanjiriga ulangan.
Rels zanjiri 5П ning bo`sh xolati yo`l relesi qizigan kuchaygan xolatini nazorat qilib turadi. U releli deshifrator orqali bog`langan.Frontovoy kontaktlari 11-12 va 21-22 bilan rele П chiziqli zanjir L-OL qulflanadi, qaysiki o`tish svetoforlari 3 va 5 ulaydigan. 3 svetoforda qizil chiroq yonganda chiziqli zanjir qulflanadi orqa kontakti rele C va frontovoy kontakti bilan rele O. Orqa kontaktlar bilan rele C 3 svetoforda qizil chiroq yonishini, oldi kontakt (фронтовой) orqali rele O xaqiqiy qizil yonishini nazorat qiladi. Shu kontaktlar orqali zanjir liniyasi orqali teskari qutbli tok oqadi, qaysiki chiziqli rele L svetofor 5 ishlab chiqargan. U neytral yakorni jalb qiladi va qutbli yakor o`tkazilgan kurinishga o`tkazadi.Qulflangan 11-12 neytral rele L kontakti orqali rele C ishlab chiqaradi. 31-32 rele C va 111-113 rele L kontaktlari svetofor 5da sariq chiroq yonishi zanjiri va u bilan ketma ket olovli rele O. 41-42 kontakti bilan rele C rele KO ketma ket qizil chiroq va chiroqning sovuq xolatlarda butunligi nazorat qilinadi.