Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

6.8  Yuqori  megaomli  va  yuqori  voltli  rezistorlar.
Maxsus  ishlarga  mo‘ljallangan  rezistorlar
Yuqori  megaomli  rezistorlar  boshqalaridan  nominal  sochi-
lish  quvvatining  past  darajadaligi  (o‘nlab  millivatt  va  undan
kichik  tartibda)  bilan  farq  qiladi.  Ularning  qarshiligi  bir  necha
megaomdan  minglab  gigaomgacha  boradi.  Bu  rezistorlarning
aniqligi  (5

30)%,  QTK

10
-3
,  —1/°C,  ishchi  kuchlanishi  bir
necha yuz volt, ishlash muddati oxirida qarshilikning o‘zgarishi
10—30%. Yuqori megaomli rezistorlar  o‘lchash  REAlarida  (past
chastotali  ancha  kuchsiz  toklarni  o‘lchashda,  nurlanish  dozi-
metrlarda va b.) ishlatiladi.
Yuqori  megaomli  rezistorlarning  bundan  katta  qiymatlari
baland solishtirma qarshilikli yupqa parda ko‘rinishidagi kompo-
zitsiyalarni qo‘llash yo‘li bilan olinadi. Natijada rezistorlar sirtiga
sochiluvchi  quvvat  bir  millivattgacha  va  uning  bo‘laklari  qadar
kamayadi.
Yuqori  voltli  rezistor  o‘nlab  kilovolt  tartibdagi  chegaraviy
ish  kuchlanishiga,  bir  necha  yuz  kiloomdan  o‘nlab  gigaomga-
cha nominal qarshilikka, 10—20 aniqlikka ega, QTK

10
-3
· 1/°C
va  ishlash muddati  oxirida  qarshiligi  10—25% ga  o‘zgartiriladi.
Nominal  sochilish  quvvati  bir  necha  o‘n  millivattdan  o‘nlab
vattgacha  boradi.  Bu  rezistorlar  uzatuvchi  va  boshqa  REA
larning  yuqori  voltli  zanjirlarida  kuchlanishni  bo‘lgichlar,
kuchlanishni yutgichlar va boshqalar sifatida ishlatiladi.
Yuqori  megaomli  va  yuqori  voltli  rezistorlarning  ba’zilari
6.13-rasm d, e da tasvirlangan.
Maxsus  ishlarga  mo‘ljallangan  rezistorlar  (6.13-rasm  f,  h)
qarshilikning  qo‘yilgan  kuchlanishga  (varistorlar),  yorug‘likka
(fotorezistorlar),  temperaturaga  (termorezistorlar)  yoki  quvvatga
(termistorlar)  qarab  o‘zgarish  prinsiðiga  asoslangan.  Bu  guruh

---

131
rezistorlarni  ishlatilish  parametrlari  va  ularning  diapazonlariga
ko‘ra yaxlit to‘plam  deb tavsiflash mumkin emas.  Ular odatda,
o‘lchagichlar,  stabilizatorlar  va  turli  xil  signallarni  elektr  sig-
nallariga aylantirgichlar sifatida ishlatiladi va ulardan avtonomika
va telemexanika  apparaturalarida, shuningdek,  o‘lchov va  indi-
kator REAlarda foydalaniladi.