Elektronika va avtomatika fakulteti «oliy matematika» kafedrasi «fanlar integratsiyasini ta

1.3-jadval.
Oliy ta’lim muassasalarida o‘qitiladigan fanlarning qiyosiy tahlili

Oliy ta’lim muassasasi ta’lim yo‘nalishi	Tabiiy-ilmiy gumanitar fanlar (soati)	Umumkasbiy fanlar (soati)	Ixtisoslik fanlari (soati)	Malakaviy amaliyot (soati)
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti 5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi	1852 soat	3132 soat	1340 soat	1512 soat
Jizzax politexnika instituti 5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi	1852 soat	3132 soat	1340 soat	1512 soat
Toshkent kimyo texnologiya instituti 5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi	1852 soat	3132 soat	1340 soat	1512 soat

Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi” ta’lim yo‘nalishini o‘quv rejasiga kiritilgan fanlarni tahlili quyidagicha bo‘ldi: tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar fanlar blogika kirgan “Matematika 1,2” fani 360 soat (1, 2-semestr), “Fizika” fani 330 soat (1, 2-semestr), umumkasbiy fanlar blokiga kirgan “Analitik, fizikaviy va kolloid kimyo” fani 390 soat (3,4 – semestr), “Umumiy kimyoviy texnologiya”, “Kimyo injineringida axborot texnologiyalari” 300 soat (2, 3-semestr), “Kimyoviy injiniring jarayonlari va qurilmalari” fani 334 soat (4,5-semestr) o‘qitiladi. Ixtisoslik fanlaridan “Neft - gazni qayta ishlash jihozlari va uskunalari” fani 360 soat (7,8-semestrda), “Neft va gaz mahsulotlarini zamonaviy tahlil usullari” fani 130 soat (7-semestrda), “Maxsus suyuqliklar va moylar texnologiyasi” fani 100 soat (8-semestrda) o‘qitiladi. Ishlab chiqarish amaliyotida esa

Tajriba-sinov maydonlari sifatida tanlangan oliy ta’lim muassasalaring “5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi” ta’lim yo‘nalishining 2017 yildan 2020 yilgacha bo‘lgan davrdagi o‘quv rejasida belgilangan “Tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar”, “Umumkasbiy fanlar”, “Ixtisoslik fanlari” bloklari va ishlab chiqarish amaliyoti uchun ajratilgan soatlar miqdorining holatini tahlil qildik, unda quyidagilarni ko‘rishimiz mumkin. 2017-2018 o‘quv yillarida tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar uchun 1704 soat, umumkasbiy fanlar uchun 2978 soat, ixtisoslik va ixtisoslik qo‘shimcha fanlari uchun 734 soat, malakaviy amaliyot 756 soat, 2018-2019 o‘quv yillarida tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar uchun 1852 soat, umumkasbiy fanlar uchun 3132 soat, ixtisoslik va ixtisoslik qo‘shimcha fanlari uchun 1340 soat, malakaviy amaliyot 1512 soat, 2019-2020 o‘quv yillarida tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar uchun 1852 soat, umumkasbiy fanlar uchun 3132 soat, ixtisoslik va ixtisoslik qo‘shimcha fanlari uchun 1340 soat, malakaviy amaliyot 1512 soat, 2020-2021 o‘quv yillarida tabiiy-ilmiy va gumanitar fanlar uchun 1290 soat, umumkasbiy fanlar uchun 2880 soat, ixtisoslik va ixtisoslik qo‘shimcha fanlari uchun 1620 soat, malakaviy amaliyot 1230 soat ajratilgan. 2018-2019 hamda 2019-2020 o‘quv yillarda belgilangan o‘quv rejasida soatlar bir xil. (1-ilova).
Umumkasbiy hamda ixtisoslik fanlariga ajratilgan soatlar miqdorini o‘zgarish dinamikasi quyidagi diagrammada keltirilgan.
1.2-rasm. Umumkasbiy, ixtisoslik fanlari va malakaviy amaliyotga ajratilgan soatlar miqdorining o‘zgarib borish dinamikasi
Diagrammadan ko‘rib turibmizki, tabiiy-ilmiy va gumanitar va umumkasbiy fanlar uchun ajratilgan soatlar hajmi kamayib, ixtisoslik fanlari uchun ajratilgan soatlar hajmi esa ko‘payganligini ko‘rishimiz mumkin. Muhandislarni tayyorlashda umumkasbiy fanlar mutaxasssilikka oid bilimlarni bersa, ixtisoslik fanlari orqali muhandislik bilimlarni egalash mumkin. Umumkasbiy va ixtisoslik fanlaridan olingan bilimlarni ishlab chiqarish amaliyotiga qo‘llaydilar. Bu esa nazariy bilimlarni mustahkamlash va kasbiy faoliyatda zarur bo‘lgan amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘lishni ta’minlaydi.
Hozirgi kunda muhandislarga qo‘yilayotgan zamonaviy talablarga ko‘ra bo‘lajak muhandis avvalo mutaxassislik bo‘yicha kasbiy kompetensiyaga ega bo‘lishi, ya’ni o‘z mutaxasssiligi bo‘yicha chuqur bilimga ega bo‘lishi va bilimlarini ishlab chiqarish amaliyotiga samarali qo‘llay olishi lozim. So‘ngra u texnikaga oid kompetensiyani egallashi, umumkasbiy va ixtisoslik fanlari bo‘yicha olingan bilimlarini integratsiyalash orqali ishlab chiqarish amaliyotiga tayyor bo‘lishi lozim.
Bo‘lajak muhandislarga kasbiy fanlardan beriladigan bilimlarning o‘ziga xos sintezini aniqlash va bu sintezda qatnashayotgan bilimlarning tabiati, ularning o‘zaro aloqadorligi, tuzilishi va boshqa fanlar bilan aloqadorligi haqida ma’lumotlarning ta’lim jarayonida berib borilishi maqsadga muvofiqdir.
“5321300 - Neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi” ta’lim yo‘nalishi o‘quv rejalari tahlili shuni ko‘rsatdiki, so‘nggi yillarda mustaqil ta’limga e’tibor kuchayganligi, ya’ni umumiy o‘quv yili uchun mo‘ljallangan o‘quv yuklama hajmi – 5970 soat bo‘lib, auditoriya mashg‘ulotlariga 2988 soat, mustaqil ta’lim uchun 2982 soat ajratilgan. Bu ko‘rsatkichlar talabalarni kasbiy faoliyatga tayyorlashda ularning mustaqil izlanishga, o‘z-o‘zini takomillashtirish va o‘z-o‘zini rivojlantirishga hizmat qiladi. Ishlab chiqarish amaliyoti esa so‘ngi yillarda o‘quv rejada rejalashtirilgan soat hajmi qisqarib 1230 soatni tashkil etmoqda.