Elektroliz. Elektroliz nizamlari. Elektroliz ushin Faradey nizami Reje

Elektroliz. Elektroliz nizamlari. Elektroliz ushin Faradey nizami
Reje:

1. Elektroliz da’wiri.

2. Suyiqli ha’m eritbe elektrolizi

3. Eriytug’in ha’m erimeytug’in elektrodlar menen alip barilatug’in elektroliz

Mashqalali sorawlar:

1. Natriy metaldi sanaatda onin’ suiqlanbaytug’in elektroliz qilip alinadi. Ne ushin kaliydi sol usil menen alip bolmaydi?

2. Sanaatda elektroliz da’wirlerinin’ qanday a’hmiyeti bar? Karroziya tek metall ha’m onin’ birikbeleri-g’ana sayma yaki basqa birikbelerde de ushrawi mumkinbe?

3. Korroziyanin’ qaysi tu’ri en’ qa’wipli, ne ushin?
Elektroliz nizamlari texnikada tu’rli maqsetlerde ken’ ko’lemde qollaniladi. Ma’selen, eritilgen rudalardi elektroliz qiliw joli menen alyuminiy, natriy, berilliy siyaqli qatar tabilmas metallar ajratip alinadi. Bunday kitapda elektrometallurgiya delinedi. Sonin’ menen bir qatarda, sanaatda. texnikada ko'p isletiletug’in taza metallar tiykarinan, elektroliz ja’rdeminde alinadi. Bunday usul menen ximiyaliq ta’repten taza metall aliwg’a rafinlew dep ataladi. Ma’selen. Elektrolitik usulda mis aliw ushin elektrolit spatinda mis korpusinin’ suyiltirilg’an sulfat kislotadag’i eritbesi alinadi. Oltin, kumush. rux, qalay va boshqa metallar ham shu tariqa rafinlanadi. Elektroliz yordamida metall buyumlarni boshqa metallning yupqa qatlami bilan qoplash gaivanostegiya deb ataladi. Masalan, buyumlarni nikellash, kumushlash, oltin suvi yurgizish, xromlash va shunga o'xshashlar gaivanostegiya yo‘li bilan amalga oshiriladi. Buning uchun buyum elektrolitga katod sifatida joylashtiriladi. Buyumni qoplaydigan metall tuzining suvdagi eritmasi elektrolit vazifasini bajaradi. Elektrolitdan tok o ’tkazilganda mazkur buyumni qoplash kerak boMgan metall buyum sirtiga yupqa qatlam hosil qilib o'tirib qoladi. Relyefli buyumlaming metall nusxasini olishga galvanoplastika deb ataladi. Buning uchun nusxasi olinadigan sirt ustiga oson eruvchi suyuq metall quyuladi. Metall qotgach, u olinadi va bunga sirt teskari tasvirining nusxasi hosil bo‘ladi. Shunday usul bilan, masalan, medal, tangalarning nusxasi olinadi, tipografiya klishelari tayyorlanadi. Metallarning sirti elektroliz yo‘li bilan silliqlanadi. Sirti si 11 iq lanad igan buyum vannaga anod o'rnida joylashtiriladi va vannaga buyum yasalgan metall tuzining eritmasi solinadi. Elektroliz paytida anodning g‘adir-budur joylaridan ko'proq modda erib, eritmaga o'tib ketadi. natijada, buyum silliqlanadi. Didaktik ko'rsatm ada yuqorida aytilganlarga doir sonli, sifat, grafik mazmundagi masalalar fanlararo yechib ko'rsatilgan va yozma-nazorat ish variantlari, diktantlar namunasi keltirilgan.