Elektroakustika

6 bob. Radiokarnaylar 
6.1. Radiokarnaylarning asosiy texnik tavsiflari 
Radiokarnaylar 
- elektr tebranishlarni akustik tebranishlar-ga 
aylantiradigan o‘zgartirgich-dvigatel. Radiokarnaylarning ko‘p turlarida 
elektr energiya akustik energiyaga o‘zgartiriladi. Rele prinsipiga 
asoslangan, shunday radiokarnaylar turi borki, (masalan, pnevmatik 
radiokarnaylar) ularda akustik yoki mexanik tebranishlar ta’sirida havo 
oqimining doimiy energiyasi akustik energiyaga o‘zgartiriladi. 
Radiokarnaylarning ishlashi quyidagi texnik ko‘rsatgichlar bilan 
baholanadi. 
Nominal quvvat
R
nq 
- mexanik va issiqlik chidamliligi va berilgan 
qiymatidan katta bo‘lgan nochiziqli buzilishlar bilan cheklangan 
radiokarnay kirishiga beriladigan maksimal elektr quvvat. U, odatda, 
radiokarnay pasportidagi qiymatdan kichik. Bunday quvvat ta’sirida 
radiokarnay uzoq vaqt ishlaganda buzilmasligi kerak. 
Tovush bosimi bo‘yicha radiokarnayning chastota tavsifi - erkin 
maydonda radiokarnay ishchi markazidan ma’lum masofadagi nuqtada 
rivojlan-tirayotgan tovush bosimining chastotaga bog‘liqligi tushuniladi. 
Akustik (ishchi) markaz
– nurlatgich nurlatish tirqishining 
geometrik simmetriya markazi. Radiokarnaylarning akustik o‘q odatda, 
geometrik simmetriya o‘qi bilan mos. Ishchi markazda nurlatish 
maksimal qiymatga ega. Murakkab nurlatgichlar uchun ishchi markaz 
uning 
xarakteristikasida 
ko‘rsatiladi. Radiokarnayning effektiv 
eshittirish chastota diapazoni va xarakteristikasining notekisligi ishchi 
o‘qida o‘lchangan amplituda - chastota xarakteristikasi bo‘yicha 
aniqlanadi. 
O‘rtacha tovush bosimi R
o‘rt
- erkin maydonda berilgan nuqtada 
ma’lum chastota diapazonida radiokarnay rivojlantirayotgan tovush 
bosimining o‘rtacha kvadrat qiymati.