Elektr yuritma asoslari Laboratoriya mavzular: 1-Laboratoriya ishi Mavzu

Laboratoriya qurilmasining bayoni

Laboratoriya qurilmasining prinsipial elektr shemasi 4.1-a va 4.1-b-rasmlarda keltirilgan.

G-D sistemasi bo’yicha laboratoriya stendi murakkab konstruksiya hisoblanadi. Tadqiq qilinayotgan (CD) mashina (PN-85 tipidagi O’TD) payvandlangan romdao’rnatilgan. Tezlikni tekshirib turish uchun DT-100 markali tohogenerator ular bilan bir valda mahkamlangan.

Tadqiq qilinayotgan dvigatel ham yuklash mashinasi ham G-D sistemasi bo’yicha ta’minlanadi. Generator sifatida o’qi uni aylantiruvchi AO-51-4 markali qisqa tutashtirilgan rotorli asinhron dvigatel bilan mahkam bog’langan P-51 tipdagi o’zgarmas tok mashinasi qo’llangan.

Katta tokli zanjirda ulash va uzish ishlari PME-211 magnitli yurgizgich yordamida; boshqarish zanjiri esa – boshqarish panelining old tomoniga chiqarilgan tumblerlar yordamida bajariladi. Elektr mashinalari zanjirlarining turli qismlarida tok va kuchlanish qiymatlarini tekshirib turish uchun A1÷A6 ampermetrlar va V1-V4 voltmetrlarni tekshiruv – o’lchov asboblari ulangan. Generatorning qo’zg’atish tokining qiymati laboratoriya avtotransformatori- ATR-1 yordamida o’zgartiriladi.

Ishga tushirish tartibi

1. 
   1YUM va 2YUM yuklash mashinalarini manbaaga ulang, (buni o’qituvchi bajaradi).
   
2. 
   LATR-1 va LATR-2 larning dastasini chapdagi eng chetki holatiga qo’ying.
   
3. 
   Shcho’tlardagi AB1, AB2, AB3 avtomatik uzgichlarni ulang.
   
4. 
   T₁, T₂, T₃ tumblerlarini ulang.
   
5. 
   Stenddagi AB4, AB5, AB3 avtomatik uzgichlarni ulang.
   
6. 
   R_B potensiometri yordamida sinalayotgan dvigatelning qo’zg’atish cho’lg’amida qo’zg’atish tokining nominal qiymatini o’rnating.
   
7. 
   T₄, T₅, T₆ tumblerlarini ulang.
   

Stend ishga tayor.

“G-D” sistemasining berilganlari

Dvigatel

Tipi	Pn	U	n	I	2a	2p
	KVt	V	ayl/min	A	-	-
PN=85	5,5	220	1000	30	2	4

τя+τqo’sh	τket	τpar	ωω par	ik	Ф	J
Om	Om	Om	o’ram	A	Vb	Kg.m^2
0,48	0,04	228	1750	0,78	8,1.10	0,16

Generator

Tipi	Pn	Un	Iyan	P1	2p	2a	ωya	τя+τ	τket	ωpar	τpar
	kVt	V	A	KVt	-	-	o’r	Om	Om	o’r	Om
P51	5	230	21,7	6,2	4	2	434	0,78	0,112	1300	120

O’zlashtirishni tekshirish uchun savollar

4-1. Sinalayotgan dvigatel yakorining kuchlanishi va magnit oqimi o’zgarganda mehanikaviy tavsiflarining qattiqligini solishtiring. Tezlik ushbu usullarda rostlanganda mehanikaviy tavsiflar qattiqligining turlicha bo’lishi qanday tushuntiriladi?

4-2. Tezlikni rostlash diopozoni deb nimaga aytiladi? Statik moment bir hilda qolganda rostlashning yo’l qo’yiladigan diopozoni qanday o’zgaradi?

4-3. “G-D” sistemasida mustaqil qo’zg’atishli o’zgarmas dvigatelining qanday ishlash rejimlari sizga ma’lum?

4-4. Tezlikni juda tekis- ravon rostlash nima? Ravonlikka nima asosida baho beriladi? Rostlashning rovonligiga qanday faktorlar ta’sir qiladi?

4-5. Dvigatelning yo’l qo’yiladigan momenti va quvvati deb nimaga aytiladi? Sinalayotgan dvigatelning tezligi asosiy tezlikdan yuqori va past rostlanganda yo’l qo’yiladigan quvvat va momentning qanday o’zgarishini ko’rsating.

4-6. O’zgarmas tok dvigatellarining tezligini rostlash diopozonini kengaytirishga nima imkon beradi?

4-7. “Generator –dvigatel” sistemasida tormozlashning qanday usullari qo’llanadi?

4-8. Dvigatel generator rejimida va dvigatel rejimida ishlaganda energiya oqimlarining yo’nalishini ko’rsating.

4-9. “G-D”sistemasi qanday afzalliklarga va kamchiliklarga ega?

4-10. Generator qo’zg’atish cho’lg’amining elektrmagnitaviy vaqt doimiysi nima va u qanday kattaliklarga bog’liq?

4-11. Dvigatel valida statik momenti bilan ‘G-D” sistemasida ishga tushirilganda nima uchun u bir oz kechikib aylana boshlaydi?

Adabiyotlar

1. 
   V.I. Klyuchev Elektr yuritmalari nazariyasi. M.:Energoatomizdat. 1985y, 290-292 va 407- 410 betlar.
   
2. 
   Avtomatlashtirilgan elektr yuritmalari asoslari. M.G. Chilikin., M.M. Sokolov, V.M. Terehov., A.V. Shinyanskiy-M.: Energiya. 1974y, 224-234 betlar.
   

6-Laboratoriya ishi

“Tiristorli kuchlanish rostlagichi – asinhron dvigatel” (TKR-AD) sistemasining statik va rostlash tavsiflarini tadqiq qilish

Laboratoriya ishidan maqsad:

TKR asosida asinhron elektryuritma sistemasi va uning ayrim qismlarining ishlash prinsopini o’rganish, shuningdek sistemaning statik tavsiflarini olish va ostsillograf yordamida uning dinamikasini tadqiq qilish.

Laboratoriya ishining dasturi

1.Qurilmaning elektrik shemasi va ishlash prinsipi bilan tanishish.

2.“TKR AD” berk sistemasida AD ning statik tavsiflarini olish uchun shemani yig’ing.

3. 
   Boshqarish burchagi α =0⁰ bo’lgan hol uchun statik tavsiflarini olish va qurish: I_d =ƒ(s) va M=ƒ(δ).
   
4. 
   Boshqarishning turli burchaklarida, masalan, α =40⁰, 60⁰, 80⁰ tashqi aloqa koeffitsenti K_ta ningikkita (maksimal va minimal) qiymatlari uchun elektryuritmaning rostlash tavsifini olish va qurish.
   
5. 
   Sistemaning dinamikasini tadqiq qilish bo’yicha ostsillogrammasini olish:
   

1. 
   salt ishlash sharoitida yurgizilganda I_d =ƒ(t) va ω =ƒ(t).
   
2. 
   Yuklanganda (M=M_n) I_d=ƒ(t) va ω=ƒ(t).
   

Qurilma jihozlarining bayoni

Tezlik bo’yicha manfiy tashqi aloqali “TKR-AD” berk sistemasining prinsipial shemasi 5.1-rasmda keltirilgan.

Ostsillogramma olish uchun boshqarish sistemasining kontrol nuqtalari chiqarilgan bitta kanalining prinsipial shemasining umumiy ko’rininshi stend panelining old tomonida keltirilgan katta tokli shemani yig’ish lozim bo’lgan qismlarning