Elektr tokidan talofat korganda birinchi yordam. Reja: Elektrdan jarohatlanganda dastlabki tez yordam

Yurak muolijasi

Yurak muolijasi odatda uning urishi butunlay yoki qisman to‘xtaganda

bajariladi. Yurakni muolija qilish usuli quyidagichadir. Ko‘krak qafasi bilan

oshqozon bo‘shlig‘i orasidagi chukurchadan ikki barmoq yuqorida yelka

kengligini o‘rtasida (3b -rasm joylashgan nuqta ustiga chap kaftni o‘ng kaft

ostiga qo‘ygan holda (Za -rasm, 4 - 5 sm chuqurlikkacha sekin bosib tez qo‘yib

yuboriladi. Takrorlanish tezligi bir sekundda bir marta.

Muolijaning mohiyati yurakka ko‘krak qafasi orqali bosim berib undagi

qonni yo‘g‘on arterial tomirlarga haydasa, qo‘yib yuborganda esa yurak o‘zini

oldingi hajmiga qaytadi. Shunda u yana qon bilan to‘ladi. Shu taqlitda yurakka

sekundiga bir martadan bosim berib takrorlab tursak, yurak to‘xtaganda tana

bo‘ylab qon aylanishini sun’iy ta’minlash mumkin bo‘ladi. Bu ishni hech vaqt

yurak normal ishlab turganda qilib bo‘lmaydi.

Bunday yurak muolijasini bajarishdan oldin bemorni tekis va qattiq pol

ustiga (Za-rasm) yotqiziladi va uni beligacha qisib turgan kiyimlardan ozod

etiladi. Xaloskor bemorning chaptomoni-da turib yuqorida aytilganndek

muolija qiladi. Agar muolijani bir odam qilayotgan bo‘lsa, u 14-15 marta yurak

muolijasini bajarib, keyin 2-3 marta og‘izdan-og‘izga usuli bilan sun’iy nafas

yuborishi kerak. Agar xaloskorlar ikki kishi bo‘lsa, biri 4 - 6 marta yurakka

muolija qilsa, ikkinchisi 4 sekund ichida 2 marta og‘zi bilan bemor o‘pkasiga

havo yuboradi va shu xilda to bemor hushiga kelguncha muolija takrorlana

beradi.

Agar bemorni ko‘z qorachig‘lari kichraygan bo‘lib, nafas olayotgan

bo‘lsayu, tomirlarida puls bo‘lmasa bu yurakni fibrillyatsiya holatida ekanidan

dalolat beradi.

3 - rasm. Yurakni sun’iy muolaja qilish:

Izoh: a) ko‘krak bilan umurtqa siquv orkapi muolaja qilish;

b) ko‘krakdagi siquv uchun tayaich nukta.

Bunday holatda bemorni malakali tabib kelgunga qadar uzluksiz muolija qilib

turish kerak. Hatto 0,5 minutgacha to‘xtatib qo‘yish og‘ir oqibatga sabab

bo‘lishi mumkin.

Qon aylana boshlaganligini arterial tomirlarda puls paydo bo‘lishi va uni

muolija to‘xtatilganda ham 2-3 sekund davomida saqlanishidan bilinadi. Pulsni

har 1,5-2 minutda tekshirib turiladi.

To‘g‘ri yordam ko‘rsatilganda bemorning rangi ro‘yi ko‘kimtir kulrang

ko‘rinishdan gulob - och qizil rang tusini oladi, tomirlarida sekin bo‘lsa ham

uzluksiz puls paydo bo‘ladi, nafas olishi ta’minlana boshlaganidan dalolatdir.

Ana shu belgilardan birortasi dastlab paydo bo‘lganidan keyin ham yana 5-10

min yurakka tashqi muolija va sun’iy nafas oldirish bo‘yicha qilinayotgan

xarakatlarni davom ettirib turish zarur bo‘ladi