Электр таъминоти ва электр тармоšлари

ВЛ ни аҳоли пункти бўлмаган ва бориш қийин бўлган жойлардан ўтиши
2.5.101. ВЛ нинг нормал ишлаш режимида, аҳоли пункти бўлмаган ва бориш қийин бўлган жойларда ВЛ симларидан ер 
юзасигача бўлган масофалар ушбу қоидаларнинг 2.5.19-жадвалида кўрсатилган қийматдан кам бўлмаслиги керак. 
Энг кичик масофалар симнинг энг катта осилишида белгиланади (электр токи натижасида симни қизишини ҳисобга 
олмаган ҳолда юқори ҳаво ҳароратида ёки шамолсиз муздашда). 
2.5.102. ВЛнинг симлари оғмаган ҳолатидан унинг четки симларидан алоҳида турган бино ва иншоатларнинг чиқиб 
турган қисмларигача бўлган энг яқин горизонтал масофа (мухофаза зонаси) қуйидагича бўлиши лозим: 20 кВ гача бўлган ВЛ 
учун 10 м; ВЛ 35 кВ учун 15 м; ВЛ 110 кВ учун 20 м, ВЛ 220 кВ учун 25 м; ВЛ 500 кВ учун 30 м. Баъзи ҳолларда, 
манфаатдор ташкилотлар билан келишилган ҳолда, бу масофаларни камайтиришга руxсат берилади, аммо улар ушбу 
қоидаларнинг 2.5.112-бандида кўрсатилган қийматлардан кам бўлмаслиги керак. Бундан ташқари, ВЛнинг симлари энг кўп 
оғган ҳолатидан унинг четки симларидан ушбу бино ва иншоатларгача бўлган горизонтал масофа, радио шовқинлардан 
ҳимоя қилиш шартлари бўйича ушбу қоидаларнинг 2.5.112-бандида кўрсатилган қийматлардан кам бўлмаслиги керак. 
2.5.19-жадвал 
Аҳоли пункти бўлмаган ва бориш қийин бўлган жойларда ВЛ симларидан ер юзасигача бўлган
энг қисқа масофалар 
Ҳудуднинг xусусиятлари 
Энг кичик масофа, м, 
ВЛ кучланиши, кВ 
110 гача 
220 
500 
Аҳоли пункти бўлмаган ҳудуд 
6 
7 
8 
Бориш қийин бўлган ҳудуд 
5 
6 
7 
Бориб бўлмайдиган тоғлар, тошлар, даралар ва бошқалар 
3 
4 
5 
Тундра ҳудудлари, деҳқончилик учун яроқсиз тупроқли даштлар ва сахролар 
6 
6,5 
7 
ВЛни ўрмонлар бўйлаб, яшил дарахтзорлар, ҳайдаладиган майдонлар ва экин майдонлари орқали ўтиши
2.5.103. ВЛни ўрмонлар бўйлаб ўтиши учун ўтиш йўлаклари (просеки) кесилиши керак. Уларни кенглигини аниқлашда 
ВЛни эксплуатация қилиш шартлари, ВЛ га дараxтларни тушиши хавфини назарда тутган ҳолда, зарарни тезда бартараф 
этиш имконияти (ўрмон жинслари, тупроқларнинг табиати, йўлнинг мавжудлиги ва бошқалар) ҳисобга олиниши керак. 
ВЛНИ қуришда ВЛ йўналиши бўйича тор полосаларда жойлашган дарахтзорлардан қочиш керак. 
Ўрмонлар ва яшил дарахтзорлардаги ВЛлар учун ўтиш йўлаклари (просеки)нинг кенглиги қуйидагича бўлиши керак: 
1. Баландлиги 4 м гача бўлган паст бўйли экинларда – камида ВЛ четки симлар орсаидаги масофа (четки симларнинг 
ҳар икки томонига 3 м) плюс 6 м. Агар ВЛ баландлиги 4 м дан ортиқ бўлмаган мева боғлари ҳудудидан ўтаётганда, ўтиш 
йўлакларини кесиш шарт эмас. 
2. Баландлиги 4 м дан ортиқ бўлган экинларда: 
а) истеъмолчиларни ягона электр таъминоти сифатида xизмат виладиган барча ВЛ 500 кВ учун, шунингдек, радиал ВЛ 
220 кВ ва ундан паст кучланиш учун – ВЛ симнинг ҳар икки томонида ВЛ четки симлари орасидаги масофа плюс 
ўрмонзорнинг асосий баландлигига тенг масофа; бунда, агар ўтиш йўлаклари қирғоғидаги алоҳида дарахтлар ва уларнинг 
гуруҳларини баландлиги дарахтдан симларгача бўлган горизонтал масофадан ортиқ бўлса, улар кесилиши лозим; 
б) қолган 220 кВ ва ундан паст ВЛ ларни ўчиб қолиши истеъмолчиларнинг электр таъминотини, ушбу Қоидаларнинг 
2.5.104-бандида кўрсатилган қийматларидан кам бўлмаган вақтга тўxтаб қолишига олиб келмайдиган бўлса. 
Агар қиялик ва жарликлар (косогор и овраг) орқали ўтадиган ВЛ симлари дараxтларнинг учларидан 8 м дан ортиқ 
баландликда бўлса, у ҳолда ўтиш йўлаклари пастлик бўйлаб четки симлардан 2 м горизонтал масофада кесилади. 
Ўрмонзорнинг асосий баландлиги, уларни келажакда 25 йил давомида истиқболли ўсишини ҳисобга олган ҳолда қабул 
қилинади. 
2.5.104. Парклар, қўриқxоналар, аҳоли пунктлари атрофида яшил жойларда, қимматбаҳо ўрмонзорлар, темир ва шоссе 
йўллари бўйлаб ҳимоя чизиқлари, сувли ҳудудларда ВЛ учун ўтиш жойлари кенглиги шундай бўлиши керакки, бунда 
симларни энг кўп оғиш ҳолатидан дарахтларнинг шох-шаббаларигача бўлган горизонтал масофа камида қуйидагича бўлиши 
лозим: 20 кВгача ВЛ учун 3 м; 35-110 кВ ВЛ учун 4 м; 220 кВ ВЛ учун 5 м; 500 кВ ВЛ учун 6 .; 

---

156 
Шох-шаббаларнинг радиуси уларни келажакда 25 йил давомида истиқболли ўсишини ҳисобга олган ҳолда қабул 
қилинади. 
Темир йўллар ва сув ҳавзалари бўйлаб жойлашган ўрмонларни ҳимоя қилиш экинларини кесилишидан узоқлашиш 
керак. 
2.5.105. ВЛ ҳайдаладиган ерлар ва экин майдонлари орқали ўтаётганда, ёмғингарчилик сувлари билан суғориладиган 
ерларни эгалламаслиги тавсия этилади.