Elektr stansiyalari va issiqlik tarmoqlarining issiqlik mexanika uskunalarini ekspluatatsiya qilishda xavfsizlik texnikasi qoidalarini tasdiqlash haqida

V. Qattiq yoqilg‘i omboriga xizmat ko‘rsatish
408. Ko‘mir omborlaridagi qabul qiluvchi bunkerlarni yopib turuvchi panjaralar
katakchalarining o‘lchamlari ko‘mirni ularda buldozer bilan maydalanganda 400 x 400
mm va qo‘lda maydalanganda 240 x 240 mm bo‘lishi kerak.
409. Yoqilg‘i shtabellarini shunday joylashtirish kerakki, ularning eng tagi temir yo‘lning
eng chetdagi relsning boshi va shtabelning orasidagi masofa 2,5 m dan kam bo‘lmasligi
va avtoyo‘l chetidan 1,5 m dan kam bo‘lmasligi kerak. Agar shtabel va temir yo‘l orasida
yuklash va shtabellarni taxlash uchun mashina o‘rnatilishi zarur bo‘lsa ular orasidagi
masofa shunchaga oshirilishi kerakki, mashina istalgan barcha holatda turganida va
yuqoridagi aravachalari qayirilganda temir yo‘l relsining eng chetdagi boshidan 2 m
yaqin masofaga yaqinlashmasligi kerak.
410. Skreper lebedkasi ishlayotgan vaqtda skreper kovshining barcha ishchi zonasi
ko‘rib turilishi ta’minlanishi kerak.
Skreper kovshi yurishini chegaralagichlari va uning holatini ko‘rsatgichlari xar smenada
tekshirilishi kerak.
Skreper qurilmalari bloklarini davriy ko‘zdan kechirish uchun ularning oldiga erkin va
qulay o‘tish ta’minlanishi kerak.
411. Yuk ko‘taruvchi mashinalari ishlab turgan elektr uzatish liniyalari ostida yoki
ularning yaqinida harakat qilganda mazkur Qoidalarning 112-bandlari talablariga rioya
qilinishi shart.
412. Yoqilg‘ini shtabellashini va ayniqsa uni shtabeldan yuklashini yoqilg‘ini qulashi va
o‘pirilib tushishini oldini olish uchun keskin qiyaliklar tashkil etilmasdan bajarish kerak.
Qisqa vaqtli keskin qiyalik paydo bo‘lib qolsa, ularga tepadan va pastdan yaqinlashish
man etiladi. Keskin qiyaliklarni buldozer yoki greyfer kranlari bilan buzish kerak.
Shtabelning keskin qiyaliklari oldida ogohlantiruvchi xavfsizlik belgilari o‘rnatilishi
kerak.
413. Shtabelning qiyaliklari va yuqori qismida faqat traplar ustidan yurishga ruxsat
etiladi. Shtabelda yonish shubhasi bo‘lgan joylarida va yangi to‘kilgan ko‘mir ustida
yurish man etiladi.
414. Buldozer, traktor dvigateli mashina kabinasidan ishga tushirilishi kerak.
Transmissiyani uzadigan va aylanadigan elementlarni teskari aylanishini istisno
qiluvchi qurilmalar mavjudligida buldozer dvigatelini tashqaridan ishga tushirishga
ruxsat etiladi.
415. Yoqilg‘ining shibbalangan shtabelida turgan skreperlar, buldozerlar, ko‘chma
kranlar shtabelning yuqori chetiga 1 m dan kam masofaga yaqinlashishi,
shibbalanmaganda esa 1,5 m dan kam masofaga yaqinlashishi mumkin emas (bu masofa
shtabel chetidan buldozerning gusenitsasigacha).
Shtabel qismlarga ajratilganda 3 m va undan yuqori vertikal devor hosil bo‘lib qolsa,
shtabel chetidan mexanizmlarning gusenitsasigacha masofa 4 m dan kam bo‘lmasligi
kerak.
416. Shtabelni shakllashda yoki ko‘mirni qabul qiluvchi yer osti ombor bunkerlariga
uzatilayotganda mashina sirpanib tushishi va ag‘darilishini oldini olish uchun uyilma
chetidan otvalni chiqarish man etiladi.
417. Zavodning texnikaviy hujjatlarida ko‘rsatilgan ko‘tarilish va tushish burchaklaridan
ortiq bo‘lgan shtabel nishablarida buldozerlar va skreperlarning yurishi va ishlash man
etiladi.
418. Ishlash vaqtida buldozerlar turg‘unligi uchun xavfli bo‘lgan ahamiyatli darajadagi
to‘siqlar aniqlansa, mashinani to‘xtatish zarur va ishni davom ettirishni to‘g‘ri usulini
tanlash uchun to‘siqni ko‘rib chiqish zarur.
Ko‘mirni tushirishda, uzatishda, yoqilg‘i shtabellarini rejalashda ikki va undan ortiq o‘zi
yurar yoki shatakli mashinalaridan (skreperlar, buldozerlar, katoklar va bosh.)
foydalanilganda, ular biridan-biri ketma-ket yursalar, ularning orasidagi masofa 5 m dan
kam bo‘lmasligi kerak.

---

419. Yuklangan va chuqurlashtirilgan otval bilan buldozerni bir joyida qayrilishi man
etiladi.
420. Traktorda (buldozerda) ishlaganda quyidagilar man etiladi:
mashina harakatlanayotganda mashinadan chiqish;
qabul qiluvchi yerosti bunkerlari joylashtirilgan joyda yangi to‘kilgan yoqilg‘i ustiga
chiqish;
qiyalikda va dvigateli ishlab turgan mashinani qoldirib ketish;
shtabelda mashinaga yoqilg‘i quyish va ta’mirlash;
shtabelda olovdan foydalanish;
buldozerning otvalini ko‘tarilgan holatida ko‘rib chiqish;
ishlab turgan koveyerning techkasi ostida ishlash.
421. Shtabel qiyaliklarini katok bilan bostirilayotganda bostirilayotgan joyning tagida
turish man etiladi.
422. Qiyaliklarni bostirish uchun katokni tortilgan trosda tushirish kerak.
423. Ombordan qabul qiluvchi yerosti bunkerlari orqali yoqilg‘ini uzatish jarayonida
buldozerlar va o‘zi yurar skreperlar, ta’minlagichlar yangi to‘kilgan balandligi 2 m dan
ko‘p bo‘lgan yoqilg‘i qatlamda ishlayotgan vaqtida, panjara zonasida bo‘lishi mumkin
emas, chunki yoqilg‘ining to‘satdan o‘pirilib tushishi sodir bo‘lishi mumkin.
424. Buldozer bilan qabul qiluvchi bunkerlarga ombordan yoqilg‘ini uzatish
tugatilgandan so‘ng quyidagilar man etiladi:
bunkerlarni nam ko‘mir bilan to‘ldirilgan holda qoldirish;
ish tugatilgandan keyin bunkerlar bo‘shatilishi va shchitlar bilan berkitilishi yoki quruq
ko‘mir bilan to‘ldirilishi kerak;
bunker atrofida ko‘mir uzatilayotganda hosil bo‘lgan vertikal devorlarni qoldirish.
425. Yer osti ombor bunkerlarga ko‘mir to‘kilganda ularning joylashgan joylari aniq
ko‘riladigan ko‘rsatgich (bayroqli reyka va b.) bilan belgilanishi shart.
426. Qabul qiluvchi bunkerlar orqali ombordan ko‘mirni uzatishni boshlashdan oldin
zichlashib gumbaz hosil bo‘lgani yo‘qligini tekshirish zarur. Zichlashib gumbaz hosil
bo‘lgani aniqlansa, uni bartaraf etish uchun choralar ko‘rish shart.
427. Ombordan ko‘mirni buldozer bilan uzatishda chuqurligi 1,5 m dan ortiq bo‘lgan
transheyalar hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Yoqilg‘i omborida ishlashda mashinalar yurayotgan yo‘llar, ishlar fronti va unga
yondashgan uchastkalarni yetarli darajada ko‘rinishi ta’minlanishi shart.
428. Buldozerlar va skreperlar bir joydan ikkinchi joyga o‘tkazilayotgan otvallar va
kovshlar transport holatiga ko‘tarilgan bo‘lishi shart.
429. Ishlab turgan dvigatelli mexanizmlarni nazoratsiz qoldirib ketish man etiladi. Agar
ketish zaruriyati bo‘lsa dvigatelni o‘chirish shart.
430. Mexanizmlar va qayta yuklovchi qurilmalar yoki kranni ko‘rib chiqish va ta’mirlash
uchun ishdagi barcha tanaffuslarda bosh trolley simlari va ko‘prikli qayta yuklagichning
rubilniklari yoki kran va boshqa mexanizmlarning rubilniklari uzilgan bo‘lishi shart va
ishga tushirish apparatlarning dastaklari va maxoviklari nol holatiga o‘rnatilishi shart.
Qayta yuklagich, rotor-yuklash mashinasi yoki kran mashinasidan kuchlanishni
olmasdan, shuningdek momaqaldiroq paytida kabinadan chiqish man etiladi.
431. Kabel-kranlar mashinistlari greyfer harakat qiluvchi sostav ustidan o‘tayotganda
greyferni eng yuqori holatiga ko‘tarishlari shart.