Elektr stansiyalari va issiqlik tarmoqlarining issiqlik mexanika uskunalarini ekspluatatsiya qilishda xavfsizlik texnikasi qoidalarini tasdiqlash haqida

§ 12. Issiqlik izolatsiyalash va qoplash ishlari
300. Ishlab turgan uskunalarda issiqlik izolatsiyalash ishlarini o‘tkazish man etiladi,
issiqlik izolatsiyasini himoya qatlami bilan qoplash va kojuxlashtirish ishlari bundan
istisno.
Uskunalar va konstruksiyalarda zanglanishga qarshi bo‘yash va izolatsiyalash ishlari
KMK, ShNK, “SSBT. Qurilish zanglanishga qarshi ishlar. Xavfsizlik talablari” GOST
12.3.016, “SSBT. Bo‘yash ishlari. Umumiy xavfsizlik talablari” GOST 12.3.005 va
“Qurilishda xavfsizlik texnikasi” KMK 3.01.02 talablariga muvofiq bajarilishi kerak.
301. Izolatsiyalanishi kerak bo‘lgan uskunalarda ishlashni boshlashdan oldin bug‘lanish,
oqish yo‘qligi, hamda ishlab turgan qo‘shni uskunalarning ishlash rejimi turg‘unligi
to‘g‘risida ishonch hosil qilish kerak.
302. Uskunalar gidravlik va pnevmatik sinalishi davrida, shuningdek, sinalayotgan
uskunalar va quvurlar zonasida izolatsiyalash ishlarini o‘tkazish man etiladi
303. Izolatsiya mastikasini rezinali qo‘lqoplar va himoyalovchi ko‘zoynaklarda surish
kerak.
304. Mineral va shisha paxtasi va ulardan ishlab chiqarilgan mahsulotlar bilan ishlashni
himoyalovchi ko‘zoynaklar, changga qarshi respiratorlar va qalin matodan ishlab
chiqarilgan qo‘lqoplarda bajarish kerak. Maxsus kiyimning yenglari va yoqalarining
tugmalari qadalgan bo‘lishi kerak. Englarni shimarib ishlash man etiladi. Shimlar
etiklarning ustidan kiyilishi kerak.
Suyuq shisha, issiqlik izolatsiyasi va tarkibiga suyuq shisha kirgan mastika
ko‘rinishidagi materiallar bilan ishlash, shuningdek, ohak-asbotsementli, perlitli,
vermikulitli qorishmalar va mastikalardan foydalanib izolatsiya va suvoqlarni o‘tqizish
ishlari rezinali kislota va ishqor bardoshli qo‘lqoplar va himoyalovchi ko‘zoynaklarda
bajarilishi kerak.
305. Statsionar yoki ko‘chma sirkulyar arra bilan issiqlik izolatsiyasi mahsulotlarni
kesish, ular qattiq mahkamlangan, to‘siqlar o‘rnatilgan va tortib oluvchi ventilatsiya
ulanganda ruxsat etiladi. Arraning aylanib turgan diskiga qo‘llarni yaqinlashtirish man
etiladi.
306. Statsionar va ko‘chma sirkulyar arralarida ishlashga faqat o‘qitilgan va yo‘riqnoma
berilgan ishchilarga ruxsat etiladi.
Simlarni qo‘llab issiqlik izolatsiyalash ishlari bajarilayotganda izolatsiyaning simli
karkas va simli mustahkamlash detallarining uchlari qayrilgan va izolatsiya yoki suvoq
qatlami bilan yopilgan bo‘lishi kerak; simlar uchini qayirmasdan qoldirish, hamda
kuydirilmagan simni qo‘llash man etiladi.

---

307. Tushiriladigan izolatsiya materiallari balandligi 1,2 m dan baland bo‘lmagan
to‘plarga taxlanishi kerak. Sochiladigan materiallarni faqat to‘pning ustidan olish kerak.
308. Izolatsiya materiallarini yuqoriga yetkazib berish mexanizatsiyalangan bo‘lishi
kerak.
Changlanadigan izolatsiya materiallari, mineral yoki shisha paxtasi ishlash joyiga
konteynerlar yoki paketlarda, ularni changlanishiga yo‘l qo‘yilmas shartlarga rioya qilib
yetkazib berish kerak.
309. Izolatsiya va qoplamalar qismlarga ajratilayotganda, quvurlar devorlariga va
uskunalarga urish man etiladi.
Izolatsiyani himoyalovchi ko‘zoynaklarda va faqat yuqoridan pastga qarab qismlarga
ajratish kerak.
Qismlarga ajratilayotgan izolatsiya chang chiqarishini oldini olish uchun uni namlash
kerak.
310. Tunuka va stekloplastiklarni bichishda va kesishda, ularning g‘adiri va o‘tkir
qirralari bilan qo‘llarni kesib yuborishdan ehtiyot bo‘lish kerak.
Ishlayotgan qaychilarning tig‘i yaqinida qo‘llarni tutish man etiladi.
311. Izolatsiya materiallarini pnevmatik uzatishni boshlashdan oldin qorishmani
pnevmatik uzatish qurilmasi sozligi to‘g‘risida ishonch hosil qilish kerak. Qurilmaning
nosoz elementlari bilan, shuningdek, uzatuvchi havoning bosimini ko‘rsatuvchi
manometrlar bo‘lmasa yoki ular nosoz bo‘lganda ishlash man etladi.
Qorishma yoki mastika uzatiladigan shlanglarni qayirib egish man etiladi.
312. Qorishmalarni uzatuvchi quvurlar montaj qilingandan keyin va keyinchalik har 3
oyda kamida bir marta, ishchi bosimdan 1,5 baravar ortiq bosim bilan gidravlik sinalishi
kerak. Sinash natijalari dalolatnoma bilan rasmiylashtiradi va texnik pasportda qayd
etiladi.
313. Bosim ostidagi qorishma quvurlarini ta’mirlash, shuningdek, ularning flanetsli
birikmalarini tortib qo‘yish man etiladi.
314. Agar qorishma quvurlarining birikmalari (tutashlari) orqali o‘tmay qolsa,
kompressorni tarmoqdan uzish, nosoz uzelni qismlarga ajratish va hosil bo‘lgan tiqinni
olib tashlash kerak. Qorishma quvurni tiqinni bartaraf etish maqsadida urib chiqish
man etiladi.
315. Qorishtirgich barabanini tozalash uchun rubilnik uzilishi va qorishtirgich elektr
dvigatelidan saqlagichlar olib qo‘yilishi kerak; rubilnikda “Ulanmasin odamlar
ishlamoqda” xavfsizlik belgisi osib qo‘yilishi kerak.
Qorishtirgich ishlayotganda uning barabaniga qo‘llarni tiqish, shuningdek harakat
vaqtida bu barabanni yuksizlantirish man etiladi. Qorishtirma qorishtirgichning
barabanlari o‘lchamlari 70 x 70 mm dan ortiq bo‘lmagan himoya to‘ri bilan yopilgan
bo‘lishi kerak.
Qorishtirgichning yuklanish kovshi uchun chuqurchani tozalash uchun faqat kovsh
ko‘tarilgan holatda fiksatsiya qilingandan keyin ruxsat etiladi. Ko‘tarilgan va fiksatsiya
qilinmagan kovsh tagida ishchilar turishi man etiladi.
316. Qorishma quvuri puflanayotganda va tozalanayotganda himoyalovchi ko‘zoynagida
ishlash zarur.
Qorishtirgichni siqilgan havo bilan puflash vaqtida ushbu ishni bevosita
bajarayotganlardan tashqari barcha xodimlar puflash zonasidan kamida 10 m
masofagacha chiqarilishi kerak.
317. 1,3 m va undan yuqorida joylashtirilgan uskunalarni izolatsiyalash uchun mazkur
Qoidalarning III bobining 6-paragrafi talablariga muvofiq havozalar o‘rnatilishi kerak.