Elektr mashinalari

M DH standartlari tomonidan belgilanib, ular quyidagilardan iborat:
1) ishda ishonchliligi yuksak bo'lishi; 2) energetik ko’rsatkichlari
yuqori boiishi; 3) gabarit o‘lchamlari, massasi va narxi imkon qadar
minimal bo‘lishi; 4) konstruksiyasi ishlab chiqarishda oddiy va ularga
texnik xizmat ko‘rsatish hamda ishlatishda o ‘ng‘ay bo‘lishi zarur.
Har qaysi elektr mashina ekspluatatsiyaning aniq sharoitlarida
(yuklamaning rejimi, ruxsat berilgan o ‘ta yuklama, kuchlanish,
o‘zgaruvchan tok chastotasi, aylanish chastotasi, sovitish muhitining
temperaturasi, dengiz sathidan balandligi, namlik va boshqalarda)
ishlashga hisoblangan bo‘ladi. Bu sharoitlarda mashina belgilangan
(davriy ta’mirlashlar orasidagi) vaqt m obaynida avariyasiz va
buzuqliklarsiz nominal quwatda ishlay olishi zarur.
M ashinaning ishda ishonchliligini ta’minlash maqsadida uni
6
loyihalashda hisobga olish, ishlab chiqarishda yuksak sifatli texnologiyani
qo‘llash va ishlatishni to‘g‘ri tashkil qilish (loyihada belgilangan rejimda
ishlatish va profilaktik ta’mirlarni o‘z vaqtida bajarish) zarur bo‘ladi.
K.2. Elektr mashinalarida cncrgiyaning clektromexanik
o‘zgartiriIishi
Elektr generatorining ishlash prinsipi buyuk ingliz olimi Faradey
kashf qilgan (1831 -y.) elektro m ag n it in d u k siy a qonuniga asoslangan.
Agar o‘tkazgich magnit maydonda tashqi kuch F ta’sirida harakatga
keltirilsa (K.2,a-rasm), o ‘tkazgichda EYK hosil bo‘ladi. Agar o‘tkazgich
maydonni perpendikulär ravishda kesib o‘tsa, hosil boMgan EYK ning
qiymati quyidagiga teng boMadi:
E = B • / • v, (K.1)
bunda E — o'tkazgichda hosil boMgan EYK, [V]; V — magnit induksiya,
IIL ____________________________ ________________ ,