Elektr filtrlarning qiskacha nazariyasi reja: Elektr filtrlar Filtrlarning qiskacha nazariyasi

CHastota ajratuvchi elektr filtrlar
To‘rtqutblikning kirish tomonidagi X₁( t) signal bilan uning chiqish tomonidagi X₂( t) signali orasidagi miqdoriy va sifatiy nisbatlar uzatuvchanlik funksiyasi F(j ) bilan aniqlanadi.
Uzatuvchanlik funksiyasi F(j ) ning chastotasi o‘z navbatida to‘rtqutblikning ichki parametrlari r , L va C ga bog‘liq bo‘ladi.
Parametrlarni shunday nisbatini tanlash mumkinki, bunda uzatuvchanlik funksiyasi F(j ) signal X₁(t) bilan kirayotgan ayrim chastotalar va chastotalar polasasi uchun tanlash xususiyatiga ega bo‘ladi.
CHastota tanlash xususiyatiga ega bo‘lib, ayrim to‘rtqutbliklar yoki zanjiriy sxemalar tarzida tuzilgan qurilmalar chastota ajratuvchi elektr filtrlar deb ataladi.
Ba’zi chastotalar o‘z diapazoni bilan aniqlanib, o‘tkazish polosasi (yoki tiniqlik zonasi) deb ataladigan polosada elektr filtr signal X₁(t) ning boshlang‘ich amplitudasini deyarli kamaytirmay ( bunda so‘nish koeffitsenti  ) o‘tkazadi.
Elektr filtrlar aloqa texnikasida, radiotexnikada, avtomatika va telemexanikada keng ko‘lamda ishlatiladi. Filtrlarning tanlagan siqiq polosa chastotalariga ta’siri shaxar radio tarmoqlari orqali uch kanalli radio uzatishga ham asos qilib olingan.
O‘z vazifasi va sxemasining tuzilishi jihatidan elektr filtrlar qo‘yidagilarga bo‘linadi:
1. Qo‘yi chastota filtrlari
2. YUqori chastota filtrlari
3. Oraliq (polosoviy) filtrlar
4. To‘suvchi filtrlar
CHastota ajratuvchi filtrlarning ishlash prinsipi induktiv g‘altak va kondensatorlarning signal chastotasi -qiymatiga bog‘liq xolda o‘zgarishiga asoslangan.
Quyi chastota filtrlari
0 dan gacha bo‘lgan chastotalardagi signallarning eng yaxshi o‘tishini ta’minlab, chastotasi birmuncha yuqori bo‘lgan signallarning o‘tishiga to‘sqinlik qiluvchi filtrlar qo‘yi chastota filtrlari deb ataladi.
B
u shartlarni, ya’ni yuqori chastota toklarning maksimal so‘nishini ta’minlovchi ketma-ket induktiv va paralel sig‘im elementlaridan tuzilgan to‘rtqutblik filtrlari qanoatlantiradi.
Bu filtrlarni filtrlash xususiyatlarini aniqlash uchun ularning so‘nish va fazalar koeffitsentini, hamda xarakteristika qarshiliklarining filtrining kirish tomonidagi signalning chastotalariga bog‘liqligini bilish lozim bo‘ladi.
«T» shaklli to‘rtqutblik uchun:
  ch  ch( )  ch cos  j sh sin
 - to‘rtqutblikning doimiysi
- to‘rtqutblikning uzatish o‘lchovi
- to‘rtqutblikning so‘nish koeffitsenti
- to‘rtqutblikning fazalar koeffitsenti
ch - giperbolik kosinus
sh – giperbolik sinus
    ₁ ₀    j  j C  
Y Uqoridagi ifodadan ko‘rinib turibdiki bu ifodaning mavhum qismi nolga teng , demak:
    ch cos
Tiniqlik zonasida filtrning so‘nish koeffitsenti  , demak ch  bundan qo‘yidagi ifoda kelib chiqadi:   cos
Bundan ko‘rinib turibdiki A- kattalik -1 dan 1 gacha o‘zgaradi, ya’ni :
- ( ) 1

Filtr  dan to  gacha bo‘lgan diapazondagi chastotalarni so‘ndirmay o‘tkazadi. Bunda faza koeffitsenti  bo‘lganda,  va  bo‘lsa  bo‘ladi. (Rasm-3 a).

«P» -shaklli filtrlar uchun:
    ₂ ₀    j j L    cos
₂  j -parallel ulangan sig‘imli tarmoqlarning o‘tkazuvchanligi;
₀  j L -ketma-ket ulangan induktiv elementning qarshiligi;

Xarakteristik qarshiliklar qo‘yidagicha bo‘ladi:

«T» - _{x t} * «P» - _{x p} *
_x – xarakteristik qarshilik