Elektr energiyasi sanoati elektr energiyasini ishlab chiqarish va uni iste'molchilarga uzatish tarmoqlaridan iborat. Ushbu tarmoq mamlakat yoki iqtisodiy rayon miqyosida sanoatni joylashtirishga muhim ta’sir koʻrsatadi

Koʻchma Mikro-GES lar
Quvvati 1-10 kVt boʻlgan, irmoqlarga moʻljallangan barcha mavsum uchun mos boʻlgan GES larni koʻraylik. Ular toʻgʻon qurmasdan, tez oqar daryolar energiyasi hisobiga elektr energiya bilan ta’minlash uchun moʻljallangan. Irmoq mikro-GES i texnik tavsiflari 1-jadvalda keltirilgan. Ushbu mikro-GES larni (6-rasm) kaskad turida (irmoqda birnecha mikro-GES lar oʻrnatilib) montaj qilinishi natijasida, na faqat kichik korxona, balki elektr energiyani sanoat tarzida ishlab chiqarish mumkin.



6-rasm. Irmoq mikro-GES sxemasi


Mikro-GES ning asosiy texnik tavsiflari

Gidroenergetik resurslardan foydalanish sxemasi.
To‘g‘onli va derivatsion gidrobo‘g‘in kompanovkasi.
Bosim hosil qilish usullari.
Elektr energiyani olish maqsadida gidroenergetik resurslardan foydalanish uchun maxsus gidrotexnik inshootlar yordamida suv oqimini jamlab tushirish ya`ni bosimni hosil qilish zarur.
Bosim hosil qilishning quyidagi usullari mavjud:


1.To‘g‘on usuli yoki KGESni to‘g‘onli sxemasi, bunda boism to‘g‘on yordamida hosil qilinadi,

7- Rasm. To‘g‘onli bosim hosil qilish sxemasi (plan):
1 – daryo, 2 - suv ombori, 3 - hamma yog‘i berk to‘g‘on, 4 - KGES binosi, 5 - suv tashlovchi to‘g‘on.

8 -Rasm. To‘g‘onli bosim hosil qilish sxemasi (qirqimi)
To‘g‘onli KGES sxemasi ko‘proq katta suv sarfida va suv oqimining (daryoning) kichik nishabligida qabul qilinadi.
Bosim to‘g‘on qurish va yuqori b`efda suv hajmini yig‘ish hisobidan hosil qilinadi. To‘g‘on yordamida daryodagi A va B qirqimlar orasidagi sathlar farqidan foydalaniladi. Bu farq ga teng.
Bu erda - boism yo‘qotilishi.
To‘g‘onli bosim hosil qilish usulining kamchiligi - anchagina yer maydonini suv bosishi, to‘g‘onni qimmatligidadir.
2. Derivatsion usul – KGESni derivatsiya sxemasi, bunda bosim asosan derivatsiya (kanal, tunnel va boshqalar) 9 - rasm hisobidan hosil qilinadi;

9-Rasm. Bosimni derivatsion usuli bilan hosil qilish
sxemasi (qirqim va plan)


Derivatsion sxemada bosim derivatsiya (lotincha «suvni olib o‘tish») yordamida hosil qilinadi, 9- Rasm.
Derivatsiya daryoning ma`lum qismida jamlangan bosimni hosil qilish uchun xizmat qiladi
3.Aralalash usul – KGES aralash usul sxemasi, bunda bosim to‘g‘on hisobidan, hamda derivatsiya hisobidan hosil qilinadi, 10-rasm;



10-Rasm.Bosim hosil qilishning aralash usuli sxemasi:
1-daryo, 2- suv ombori, 3- to‘g‘on, 4- derivatsion kanal , 5- KGES bosimli – stantsiya bo‘g‘ini