Elektr energiya iste’molchilari. Reja: 1

Tok manbasi. 
Elektr energiya manbalarining boshqa bir 
modeli tok manbasi hisoblanadi. Tok manbasida yuklama 
qarshiligining kattaligi o’zgarganda uning toki doimiy bo’ladi. 
(1.4-rasm) Agar tok manbasining toki 
I = const
bo’lsa, u vaqtda 
bunday manbaning quvvati 
Ri
(yuklama quvvatiga teng) shu 
manba kuchlanishi 
U
ga to’g’ri proporsional, bu vaqtda ularni 
nisbati 
Bunday rejim 
(I = const),
yuklama qarshiligi 
R
yu
k
dan ichki 
qarshilik 
Richki
bir necha marta katta bo’lganda bo’lishi mumkin, 
u vaqtda 
Richkr^
juda katta deb hisoblash mumkin. 
Tok manbasini shartli belgilanishi 1.4-rasmda ko’rsatilgan. 
A-harfi tok manbasining tokini ifodalash uchun ishlatiladi. 

---

Ichki yo’qotishli elektr energiya manbalari. 
Elektr 
energiya ishlab chiqaruvchi manbalarda elektr energiyasining bir 
qismi manbalarni o’zida yo’qoladi. 
EYUK manbasi ichida yo’qoladigan elektr energiyasi manba 
bilan ketma-ket ulangan Richki ichki qarshiligi orqali hisobga 
olinadi (1.5-rasm). Yuklama toki I bo’lganda manbaning 
kuchlanishi U, EYUK E dan ichki qarshilikdagi kuchlanish 
tushuvi qadar kichik bo’ladi 
U=E-RI
Tok manbasida ichki energiya yuqotish, o ’ziga parallel 
ulangan g
Ic
hh o ’tkazuvchanligi orqali hisobga olinadi
(1.6-rasm). 
Tok manbasining 
a b
qutblari ochiq bo’lganda yuklama toki Z=0, 
tok manbasining toki A ichki o’tkazuvchanlik 
G
Ic
hh
orqali 
tutashadi. 
Elektr energiya iste’molchilari. 
Elektr energiyasi turli-
tuman elektr qurilmalari, asboblari va iste‘molchilari orqali qabul 
(iste‘mol) qilinadi va har xil texnikaviy ishlarni bajaradi. Barcha 
elektrotexnik qurilma va asboblarda umumiylik shundan iboratki, 
ular iste‘molchilar hisoblanadi va qabul qilish (turg’unlashgan 
rejimdagi nominal quvvat) quvvati bilan xarakterlanadi. 
Iste‘molchilarda elektr energiyasi boshqa tur energiya, ya‘ni 
issiqlik energiyasiga aylanadi. Quvvatning ta‘rifiga asosan t 
vaqtda o’tkazgichda yoki qarshilikda issiqlikka aylangan elektr 
energiya miqdori 

---

t 
W= ^P(t)dt = ^i
2
Rdt
0 
O’zgarmas tokda (z 
=1= const
) energiya 
W=I
2
 R t
Bu bog’liqlik rus akademigi E. X. Lens va ingliz olimi D. 
Joul tomonidan aniqlangan va Joul-Lens qonuni deyiladi: 
O’tkazgichdan I tok utganda ajralib chiqadigan issiqlik 
miqdori tokning kvadratiga, o’tkazgichning qarshiligiga va tok 
utish vaqtiga tug’ri proporsionaldir. 
Joul-Lens qonuni saqlanish va aylanish qonunining bevosita 
mahsulidir.