Elektr energiya iste’molchilari. Reja: 1

Elektr zanjirlari elementlarining parametrlari. 
Elektr zanjirining har bir elementi elektr energiyasini iste‘mol 
qilib uni boshqa tur energiyaga aylantirish, o’zining magnit va 
elektr maydonlarini hosil qilish, energiyani o’zida to’plab qayta 
zanjirga berish xususiyatlariga ega. Bu xususiyatlarni xarakterlash 
uchun elementlarning parametri tushunchasi kiritiladi. 
1.
 
Qarshilik R -
elementning elektr zanjiridan energiya iste‘mol 
qilib, uni boshqa tur energiyaga aylantirish xususiyati. 
Aylantirilgan energiyaning quvvati qarshilikka tug’ri proporsional, 
shuning uchun bu parametrning qiymati o’zgarmas tok zanjiri 
uchun 
R=PH
2
va o’zgaruvchan tok zanjiri uchun 7? 
=p 

---

i
2
kurinishdabo’ladi. 
Elektr zanjirida harakatlanayotgan zaryadga o’tkazgich muhit 
ma‘lum qarshilik ko’rsatadi. Mazkur qarshilik bir qancha 
kattaliklarga bog’liq. 
(1.6) 
.S' 
bu yerdqo- o’tkazgichning solishtirma qarshiligi Om m. Ayrim 
hollarda elektr qarshiligi o’rniga (parallel ulangan qarshiliklarda) 
unga teskari bo’lgan kattalik 
elektr o’tkazuvchanlikdan 
foydalaniladi. 
G 
-
_L 
( 
=7 
Simens = ISm)
R 
Om
Solishtirma qarshilikka teskari kattalik 
solishtirma o 
’tkazuvchanlikdir.
1 
X = — 
Sm m
2.
 
Induktivlik L - 
elementdan tok o’tganda o’zida magnit 
maydonini hosil qilish xususiyati (o’zinduksiya). Bu parametr tok 
(7,/) va magnit oqimi (0) orasidagi proporsionallik koeffisienti 
Vcbcr
bo’lib, <7> /./yoki 
t
= Li
kabi aniqlanadi. Birligi 
Genri = 
Amper

---

Induktivlikni -manba energiyasini olib uni magnit maydon 
energiyasi tarzida saqlash xususiyati ham deb atash mumkin. 
Agarda g’altakda tok ortsa uning atrofidagi magnit maydoni ham 
ortadi, g’altakdagi tok kamaysa zanjirga g’amlangan energiyani 
qaytarish hisobiga magnit maydon ham kamayadi.