ELABORAT
O OPRAVDANOSTI OSNIVANJA
OSNOVNOG AKADEMSKOG STUDIJA
»MEĐUNARODNA SARADNJA I STRANI JEZICI «
Filozofski fakultet, Nikšić
Univerzitet Crne Gore
April 2012.
Komisija za izradu Elaborata:
Prof. dr Marija Knežević, prodekan za nauku i međunarodnu saradnju
Prof. dr Vesna Kilibarda, rukovodilac Studijskog programa za italijanski jezik i književnost
Prof. dr Julijana Vučo, Studijski program za italijanski jezik i književnost
Doc. dr Biljana Milatović, rukovodilac Studijskog programa za engleski jezik i književnost
Doc. dr Aleksandra Banjević, Studijski program za francuski jezik i književnost
Doc. dr Dragan Bogojević, Studijski program za francuski jezik i književnost
Doc. dr Tatjana Jovović, Studijski program za ruski jezik
Doc. dr Ana Pejanović, Studijski program za ruski jezik i književnost
Mr Jelena Knežević, Studijski program za njemački jezik i književnost
Mr Ivana Kovač, Studijski program za engleski jezik i književnost
Mr Milena Mrdak Mićović, Studijski program za engleski jezik i književnost
Mr Dragana Dedović, Studijski program za engleski jezik i književnost
Mr Olivera Popović, Studijski program za ruski jezik i književnost
SADRŽAJ
1. Uvodne napomene
2. Potreba osnivanja osnovnog akademskog studija 5
Međunarodna saradnja i strani jezici
2.1. Potreba za usko specijalizovanim stručnjacima –
društvena opravdanost novog programa 7
2.2. Diferencijacija nastave na filološkim studijskim programima 7
2.3. Analiza potreba tržišta 8
2.4. Usklađivanje sa politikom učenja stranih jezika u Evropi 10
2.5. Usklađivanje sa tendencijom integracija 15
2.6. Princip kvaliteta 15
2.7.Princip otvorenosti i inovativnosti 16
2.8.Princip socijalnog partnerstva 16
3. Analiza željenih kompetencija 17
3.1. Predmetno-specifične kompetencije 17
3.2. Opšte kompetencije 19
4.Mogućnosti zaposlenja i razvoj karijere 20
4.1. Mogućnosti zaposljenja 20
4.2.Razvoj karijere i prohodnost studijskog programa 20
5.Koncepcija osnovnog akademskog studija 21
Međunarodna saradnja i strani jezici
5.1. Plan – odnos jezičkih i nejezičkih predmeta 21
5.2. Argument o obaveznom upisu engleskog jezika kao prvog stranog jezika 22
5.3. Jezičke akademske discipline koje nijesu neophodne
u razvoju ovog studijskog programa 22
5.4. Plan studijskog programa 23
5.5. Nastavne aktivnosti i načini provjere znanja 24
5.6. Uvođenje e-learninga 26
6. Misija studijskog programa na Univerzitetu Crne Gore 27
7. Kadrovski uslovi Filozofskog fakulteta za realizaciju novog studijskog programa 28
7.1. Geneza i razvoj studijskih programa za strane jezike na Filozofskom fakultetu 28
7.1.1. Geneza i razvoj Studijskog programa za ruski jezik i književnost 28
7.1.2.Geneza i razvoj Studijskog programa za engleski jezik i književnost 29
7.1.3. Geneza i razvoj Studijskog programa za italijanski jezik i književnost 31
7.1.4. Geneza i razvoj Studijskog programa za francuski jezik i književnost 33
7.1.5. Geneza i razvoj Studijskog programa za njemački jezik i književnost 35
7.2. Kadrovski kapaciteti Filozofskog fakulteta za realizaciju novog studijskog programa 38
7.2.1.Studijski program za ruski jezik i književnost 38 7.2.2.Studijski program za engleski jezik i književnost 38 7.2.3.Studijski program za italijanski jezik i književnost 39 7.2.4.Studijski program za francuski jezik i književnost 40
7.2.5. Studijski program za njemački jezik i književnost 41
7.2.6. Španski jezik i književnost 41
7.2.7. Studijski program za crnogorski jezik i književnost 41
7.2.8. Angažovani nastavnici nejezičkog profila sa stalnim zaposlenjem
na Univerzitetu Crne Gore 42
8. Naučnoistraživačka djelatnost 43 8.1. Institut za jezik i književnost Filozofskog fakulteta u Nikšiću 43 8.2. Studijski program za ruski jezik i književnost 45 8.3.Studijski program za engleski jezik i književnost 46 8.4. Studijski program za italijanski jezik i književnost 47
8.5. Studijski program za francuski jezik i književnost 48
8.6. Studijski program za njemački jezik i književnost 48
9. Prostorni kapaciteti 50 10. Finansijska održivost 51 11. Međunarodna saradnja 52
11.1. Studijski program za ruski jezik i književnost 52
11.2.Studijski program za engleski jezik i književnost 53 11.3. Studijski program za italijanski jezik i književnost 54 11.4.Studijski program za francuski jezik i književnost 54
11.5 Studijski program za njemački jezik i književnost 55
12. Nastavni plan i programi osnovnog akademskog studija
Međunarodna saradnja i strani jezici 57
12.1. Nastavni plan 57
12.2. Nastavni programi 59
12.2.1. Prvi semestar 59
12.2.2 Drugi semestar 71
12.2.3 Treći semestar 83
12.2.4. Četvrti semestar 97
12.2.5. Peti semestar 110
12.2.6. Šesti semestar 123
12.2.7. Izborni predmeti 136
13. Prilozi 148
13.1 Prilog I. Dodatak diplomi 148
13.2.Prilog II. Pravilastudiranja na osnovnim studijamam Univerziteta Crne Gore 152
13.3. Prilog III. Primjeri sličnih studijskih programa u regionu i inostranstvu 168
1. Uvodne napomene
Filozofski fakultet u Nikšiću Univerziteta Crne Gore organizuje osnovne, specijalističke, magistarske i doktorske studije iz različitih oblasti filozofskih i filoloških nauka. U oblasti filoloških nauka koje su posvećene stranim jezicima dugu tradiciju imaju sljedeći studijski programi: Studijski program za ruski jezik i književnost, Studijski program za engleski jezik i književnost, Studijski program za italijanski jezik i književnost, Studijski program za francuski jezik i književnost, Studijski program za njemački jezik i književnost. U procesu je akreditacija Studjskog programa za španski jezik i književnost. Prema tome, Filozofski fakultet posjeduje sve preduslove za otvaranje novog studijskog programa osnovnih akademskih studija u oblasti stranih jezika za strukovne oblasti, tj. osnovnih akademskih studija Međunarodna saradnja i strani jezici.
Pored toga, ovaj studijski program koncipiran je kao jedinstveni integrisani program u čijoj realizaciji će učestvovati svi navedeni studijski programi, čime će u organizacionom, prostornom i u finansijskom smislu njegova organizacija i realizacija biti olakšana.
Budući da politički i ekonomski kontakti i transferi povezivanja čine jedan od najznačajnijih djelova privrednih kretanja svake države, Filozofski fakultet Univerziteta Crne Gore predviđa da je u vremenu brzih promjena uslovljenim procesima globalizacije, novih informacijskih tehnologija, novih ekonomskih tokova i slično, neophodno imati stručne i sposobne kadrove koji će podspiješiti integracijske procese uspješnom komunikacijom na međunarodnom poslovnom planu. Zbog toga je neophodno profilisanje kadrova posebne stručnosti i specijalizacije, a to su profesionalni poznavaoci stranih jezika, koji vladaju jednako kako samim strukovnim jezicima tako i oblastima u kojima se ti specijalizovani vokabulari primjenjuju. To predstavlja jedan od prioritetnih zadataka za uspješnu i produktivnu međunarodnu poslovnu komunikaciju u procesu pridruživanja Crne Gore Evropskoj Uniji.
Predloženi studijski program rezultat je dvogodišnjeg rada na međunarodnom Tempus IV projektu za unaprijeđenje nastave stranih jezika, SEEPALS (South Eastern European Project for the Advancement of Language Studies 511116) koji u periodu od 2010-2013 finansira Evropska Komisija, a u čijoj realizaciji učestvuje 13 univerzitetskih jedinica iz regiona i Evropske Unije (Univerzitet Crne Gore, Univerzitet u Banja Luci, Univerzitet u Tuzli, Internacionalni univerzitet u novom Pazaru, Fakulte za pravne i poslovne studije u Novom Sadu, Univerzitet Sv. Ćirilo i Metodije u Skoplju, South East European University u Tetovu, Univerzitet u Tirani, Univerzitet u Valoni, Univerzitet za strance u Peruđi, Univerzitet u Mariboru, Erlangen-Nirnberg Univerzitet u Nirnbergu), kao i NGO WUS-Austrija. Ovim projektom koordinira Filozofski fakultet Univerziteta Crne Gore.
Projekat SEEPALS sasvim je okrenut realizovanju zadatih ciljeva kao i pomaganju stvaranja kohezivnog obrazovnog sistema u Evropskoj Uniji. SEEPALS projekat naglašava da je u ovom smislu najvažnije ostvariti dobru i kvalitetnu obuku studenata, a to je moguće samo kroz modernizaciju studija, tj. kreiranjem studija koje će biti neophodne da zadovolje nova, neumitna društvena kretanja, a samim tim i nove potrebe tržišta rada.
2. Potreba osnivanja osnovnog akademskog studija
Međunarodna saradnja i strani jezici
2.1. Potreba za usko specijalizovanim stručnjacima –
društvena opravdanost novog programa
Osnivanje osnovnih akademskih studija Međunarodna saradnja i strani jezici povezano je sa nizom okolnosti i sa potrebom za boljim i efikasnijim rješavanjem brojnih kadrovskih pitanja i šireg društvenog i kulturnog života Crne Gore.
Osnovni razlog formiranja i profilisanja ovakvog studijskog programa nalazi se u činjenici da postojeći sistem visokog obrazovanja u Crnoj Gori ne nudi specijalizaciju ovakve vrste. Naime, u Crnoj Gori postoje dva fakulteta na kojim se izučavaju strani jezici, ali samo u pedagoško-nastavnoj i prevodilačkoj oblasti. Interdiscipinarni studij koji bi kombinovao znanje dva strana jezika sa teorijskim i praktičnim znanjima iz oblasti primjene tih jezika pokazao se neophodnim segmentom razvoja i unaprijeđenja, kako komunikacije na međunarodnom nivou tako i konkretne saradnje u datim oblastima. Isti problem uočile su zemlje u okruženju, pogotovu nakon ustanovljenih tendencija razvoja u okviru evropskih integracija i usaglašavanja kako pravne normative tako i procesa funkcionisanja institucija i sistema i njihove harmonizacije sa institucionalnim procesima zemalja sa kojima se intenzivira saradnja. Dakle, studijskim programom Međunarodna saradnja i strani jezici, Crna Gora bi se pridružila tendencijama koje su već konkretizovane u regionu i Evropi uvođenjem različitih studija stranih jezika za strukovne oblasti, a u skladu sa ekonomskim razvojem zemalja
iji se jezici izučavaju.
S obzirom na činjenicu da je Crna Gora mlada država sa otvorenom privredom i društvom, sa uočljivim realnim perspektivama razvoja i povezivanja sa okruženjem i šire, sa intenzivnim tendencijama da se pridruži Evropskoj Uniji, očekivana je pojačana potreba za kadrovima ovog profila i stručnosti. Akademski osnovni studij Međunarodna saradnja i strani jezici omogućava dublje izučavanje ovih procesa, odnosno međunarodne i poslovne komunikacije, njihovih principa, sa aspekta jezika sa jedne, kao i strukovne dimenzije ekonomsko-pravnih i međunarodno-političkih oblasti sa druge strane.
2.2. Diferencijacija nastave na filološkim studijskim programima
Filozofski fakultet Univerziteta Crne Gore ima razvijene filološke studije u okviru sljedećih studijskih programa stranih jezika i književnosti – engleskog, ruskog, italijanskog, francuskog, njemačkog – kao i sve bogatije seminarske filološke biblioteke, prostorne potencijale, potreban nastavni kadar za sprovođenje novog akademskog studija. Prema tome, razvoj ovih studija u usko specijalizovanim pravcima logična je i neophodna perspektiva koja se, pored toga, uobličava ne samo društvenim potrebama već i studentskim očekivanjima.
Očekujemo da će diferecijacija studija na pedagoški, prevodilački i poslovno orjentisane studije umnogome doprinijeti kvalitetnijem radu, kako nastavno-pedagoškom, tako i radu studenata na sopstvenom obrazovanju, jer će sva tri vida rada usmjeriti ka konkretnim interesovanjima polaznika čija budućnost je nama od primarne važnosti i koja određuje svrhu našeg postojanja.
U današnjem poslovnom okruženju znanje stranih jezika predstavlja neophodni preduslov za uspješnost poslovnih ljudi i njihovih preduzeća. Mediji, posebno internet, nude bezbrojne informacije, mnoge od njih će međutim biti dostupne samo onima koji znaju strane jezike.
Cilj ovog studisjkog programa je razvijanje komunikacijskih vještina – na engleskom, ruskom, italijanskom, francuskom, njemačkom ili španskom jeziku – potrebnih našim studentima u budućem radnom okruženju, poslovnom ili akademskom. Kod studenata želimo unaprijediti vještine pisane i usmene komunikacije uz pomoć radnih materijala (tekstova za čitanje ili slušanje, videa, internetskih stranica, muzike i slika) povezanih sa aktuelnim ekonomsko-poslovnim temama.
Studente podučavamo strategijama čitanja i slušanja, zavisno od vrste ponuđenog teksta, strukturama potrebnim za organizaciju i vođenje razgovora, pregovora, rasprava i slično. Nastava je interaktivna i zahtjeva puni angažman studenata. Prilagođena je potrebama budućih poslovnih ljudi koji moraju znati voditi “small talk”, biti informisani o privredi, aktuelnim događanjima u politici i kulturi zemalja u kojima se dotični jezik govori. Takođe moraju biti svjesni kulturnih razlika među ljudima, te poznavati specifičnosti u ponašanju i poslovnim običajima pripadnika različitih kultura, kako ne bi dolazilo do nesporazuma.
Studenti se takođe podstiču na praćenje poslovnih medija i korišćenje literature kako bi bili što spremniji da se uključe u svijet rada u kojem je sigurnost u komunikaciji na stranim jezicima jedan od temeljnih preduslova radne konkurentnosti, mobilnosti i samostalnog obavljanja zadataka.
2.3. Analiza potreba tržišta
Naše društvo se mijenja i pokušava da se izbori sa izazovima tranzicije. Znanje i praktična upotreba jednog (i/ili više) stranih jezika neophodno je u najvećem broju profesija danas. To je jedna od najkonkuretnijih osobina, i često presudna, prilikom zapošljavanja, koja se ističe u svim strateškim dokumentima multinacionalnih kompanija.
Prema tome, zaključak je neophodnost kreiranja specijalizovanih programa, a ne samo opštih studija koje su okrenute sticanju teorijskih znanja. Takođe, dok razmatramo potrebe i mogućnosti kreiranja novih diploma, moramo raditi strategijski i dalekosežno razmišljati o nacionalnim prioritetima, kao i o konkurentskom tržištu.
U ovom smislu, Uprava za kadrove Republike Crne Gore je u svojoj analizi naročito istakla potrebu za osnaženjem kadra koji je visoko stručan i osposobljen u korišćenju stranog jezika. Isti je slučaj sa različitim međunarodnim organizacijama.
Kad je u pitanju opravdanost organizovanja osnovnih studija Međunarodna saradnja i strani jezici, primjetićemo da je najveći broj naših studenata upravo zaposlen u sličnim organizacijama. Pitanje koje se odmah postavlja jeste: da li je svim studentima stranih jezika zaista potrebno šest semestara detaljne teorijske nastave književnosti, kulture, filoloških teorijskih predmeta, i da li bi im, umjesto toga, bilo korisnije da se uvede više časova na kojima će se upoznati sa osnovama savremene ekonomije, prava, politike, međunarodnih odnosa i slično, što bi ih bolje osposobilo za rad u tim organizacijama? Takođe je urađena anketa među studentskom populacijom, koju je sprovela NGO "STELLA", koja pokazuje da 54,12% studenata smatra da nijesu imali dovoljno nastave prevođenja i praktičnog rada koji ih profesionalno obučava. Još jedan argumenat za organizovanje ovih interdisciplinarno kreiranih studija jeste ubjeđenje da će diverzifikacija predavanja i studiranja voditi boljim rezultatima, jer veliki dio naše studentske populacije ne želi samo teorijska akademska znanja, već sticanje visoko primjenljivih vještina.
Pogrešna usmjerenja su skupa, plaća ih država koja finansira studiranje i održava enormne obrazovne kapacitete na visokoškolskim ustanovama, te privreda koja mora dodatno da obučava akademski obrazovane građane da bi mogli da rade u preduzećima.
Kreiranjem ovakvih studija poboljšala bi se interdisciplinarna saradnja unutar visokog obrazovanja u Crnoj Gori. Nastava studija Međunarodna saradnja i strani jezici kombinuje jezičke discipline i vještine sa sticanjem konkretnih informacija iz drugih društvenih oblasti. Neophodno je naglasiti da Evropska Komisija uvijek ističe nedovoljnu zastupljenost interdisciplinarnih studija u našem obrazovnom sistemu, kao i potrebu interakcije visokog obrazovanja i javnog sektora. U ovom smislu, konkretno imamo u vidu usku saradnju sa Institutom za strane jezike Univerziteta Crne Gore, koji već nekolike godine organizuje primjenjene studije prevodilaštva, kao i Fakulteta za pravne nauke, Fakulteta za političke nauke i Ekonomskog fakulteta.
Na kraju, ovakav vid nastave i učenja nije samo usaglašen sa Strategijom razvoja sistema visokog obrazovanja Crne Gore i sa načinom studiranja koji zahtijeva Bolonjska deklaracija, kao jedinstven sistem obrazovanja u Evropskoj Uniji, već je u potpunosti u skladu je sa Lisabonskom konvencijom i tzv. Kopenhagenškim procesom.
Dakle, društveni i tehnološki napredak pokazuju da se dosadašnji studijski programi moraju prilagoditi promjenama koje se reflektuju na tržište rada. Strani jezici se moraju dodatno specifikovati, usmjeriti na jezike struke i kao takvi izučavati, jer se svaka oblast ljudske djelatnosti u svojim saznanjima i domenima širi. Ne samo u oblasti međunarodne komunikacije, već i ekonomije, prava, menadžmenta, turizma i slično, sve više je očigledna potreba za poznavaocima najmanje dva strana jezika koji će dobro poznavati oblast za koju prevode.
Opredjelili smo se za osnovni akademski studij Međunarodna sraradnja i strani jezici kako bismo ostvarili svoju pedagošku i naučnoistraživačku misiju i svojim znanjem doprinijeli afirmaciji naše zemlje u okviru evropske porodice država i uspostavljanju kvalitetnih odnosa među narodima, državama, ustanovama i institucijama.
2.4. Usklađivanje sa politikom učenja stranih jezika u Evropi
Unaprijeđenje ideja o nastavi stranih jezika uvijek je bilo povezano sa istorijskim i političkim faktorima. Nove ideje i metodi u nastavi i učenju rađali su se kao posljedica velikih ekonomskih i političkih promjena i novih potreba u komunikaciji među ljudima. Tako je bilo u antičkim vremenima, tako u vrijeme Komenskog, tako krajem devetnaestog vijeka kada je konačno uočena zastarjelost gramatičko-prevodnog metoda koga je prevazišla potreba za svrsishodnim znanjima. Sada je ideja o značaju učenja i ravnopravnosti jezika kulminirala u skladu sa ekonomskim, političkim, kulturnim i obrazovnim ujedinjenjem Evrope. Takva politička potreba proizvela je i praktične potrebe u korišćenju stranih jezika.
Savjet Evrope već nekoliko decenija podržava i promoviše specifičnu politiku učenja stranih jezika u evropskim okvirima. Do sada su proizvedeni važni dokumenti koji, u duhu tolerancije i ravnopravnosti, prava na obrazovanje i slobodno izražavanje, ravnopravno vrednuju jezike kao instrument u komunikaciji i saradnji. Savremena jezička politika je u evropskim okvirima u posljednjih četrdeset godina iskazana brojnim dokumentima od kojih je trenutno najvažniji Zajednički evropski okvir za žive jezike – Council of Europe, 2001. Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment. Cambridge: Cambridge University Press. Djelo je prevedeno i na naš jezik: Zajednički evropski okvir za žive jezike – učenje, nastava, ocjenjivanje, Ministarstvo prosvjete i nauke Republike Crne Gore, Podgorica, 2003. Ovdje nalazimo nekoliko suštinskih stavova koji Evropu i svijet doživljavaju kao jedinstven obrazovni prostor u kome se prožimaju narodi i kulture, jezici i njihovi govornici. Sa ciljem promovisanja uzajamnog razumijevanja i tolerancije putem poznavanja regionalnih, nacionalnih i jezika etničkih zajednica, uključujući i one koji se manje uče, a služe razvijanju bogatstva i različitosti evropskih kultura, razvijeni su osnovni stavovi od kojih ćemo istaći sljedeće:
-
Samo putem boljeg poznavanja modernih evropskih jezika biće moguće olakšati komunikaciju i interakciju među pojedincima različitih maternjih jezika, a sve sa ciljem da se promoviše mobilnost u Evropi, uzajamno razumjevanje, saradnja, i da se prevaziđu predrasude i diskriminacija.
-
Zemlje članice, prihvatajući i razvijajući nacionalne politike u oblasti nastave i usvajanja živih jezika, mogu da se usaglase na evropskom nivou, primjenjujući politiku međusobne kooperacije i koordinacije.
-
Ovim principima pridružuje se Preporuka R (82) 18 u kojoj stoji da Evropa treba da promoviše saradnju na nacionalnom i internacionalnom nivou vladinih i nevladinih institucija koje se angažuju na razvijanju metoda nastave i evaluacije u oblasti živih jezika, u proizvodnji i upotrebi didaktičkih materijala, uključujući i institucije za proizvodnju multimedijalnih sredstava.
-
Ista preporuka R (82) 18 predlaže tri vrste mjera: a) svi djelovi naroda pojedinih država mogu da imaju pristup usvajanju jezičkih znanja ostalih država i razvoju veština upotrebe jezika kako bi zadovoljili komunikativne potrebe; b) treba promovisati, ohrabriti i podržati napore nastavnika i učenika na svim nivoima koji nastoje da učestvuju u izgradnji sistema učenja jezika, zasnivajući nastavu i učenje na potrebama, motivaciji, osobinama i porijeklu učenika, definisanjem validnih i stvarnih ciljeva na najjasniji mogući način, razvijajući odgovarajuće metode i sredstva, razvijajući oblike i instrumente za evaluaciju nastavnih programa; c) treća mjera odnosi se na promovisanje istraživanja i programa koji će na svim nivoima obrazovnog sistema uvesti metode i sredstva sa ciljem da omoguće različitim grupama i samostalnim učenicima komunikativnu kompetenciju na stranim jezicima koja odgovara njihovim potrebama.
Iz ovih stavova proizlazi i niz savremenih i naprednih principa u učenju jezika koji se mogu primjeniti u sistemima obrazovanja u Evropi i svijetu. U daljem tekstu su neki od osnovnih principa na kojima je zasnovana strategija učenja stranih jezika u Evropi i kod nas.
Kontinuirano obrazovanje i učenje
Kontinuirano obrazovanje i učenje jedan je od principa koji se promovišu evropskom politikom učenja stranih jezika. Učenje jezika traje dok i život svakog pojedinca: obrazovanje je kontinuirano, povratno, u smislu da se pojedinac slobodno može vraćati u obrazovni sistem prema svojim željama i mogućnostima. Kontinuiran je pedagoški okvir u kome se nalazi politički prijedlog za učenje jezika, jer podrazumijeva izbor koji nikada nije neutralan u odnosu na izvore koje treba angažovati, na filozofiju i uslove za razvoj društva. Ovakav stav stalnog upotpunjavanja, nadograđivanja znanja, prepoznaje se i u politici obrazovanja na svim nivoima pa i na onom najvišem, univerzitetskom.
Višejezičnost pretpostavlja vladanje većim brojem jezika na različitim nivoima kompetencije i podrazumijeva nivo koji se razlikuje od jednostavnog koegzistiranja jezika: smatra se uslovom koji u pojedincu i društvu vidi prožete različite izražajne načine na različitim nivoima. Tako shvaćena višejezičnost prevazilazi jezičke sisteme, koji su i u svom biću višeslojni, strukturisani kroz različite oblike registara, varijeteta i različitih sistemskih upotreba.
Do'stlaringiz bilan baham: |