Ekspert tizimlarning asosiy turlari va ishlatilish sohalari

                

 

 

---

11 

 Ekspert 

tizimlardan foydalanish 

 

Hatto, hozirda katta EHM da ham, kichik EHM da ham yaxshi ishlaydigan 

ekspert, 

tizimlar, odam ekspertga nisbatan ma'lum chegaralanishga ega. 

1.  Ko'pchilik  ET  foydalanuvchi  tomonidan  ishlatishga  yaroqli  emas.  Aga

r 

siz  bu  tizimlar  bilan  avvaldan  ishlamagan  bo'lsangiz,  unda  siz  katta qiyi

nchi-

liklarga  duch  kelishingiz  mumkin.  Ko'pchilik  tizimlar faqatgina bilimlar bazasi-

dan yaratuvchi ekspertlar tomonidan foydalanishlari mumkin. 

2. Odatda  bu  tizimlarda  qo'llaniladigan  savol-

javob  rejimi,  yechimni olishni qi-

yinlashtiradi. Masalan, MYCIN tizimidan foydalanmagan vrach, tizimdan foyda-

langanga  nisbatan  yechimga  tezroq  ega  bo'lishi  mumkin  (ko'pgina  hollarda     

shunday bo'ladi). 

3. Ekspertiza seansidan keyin tizimni ishlata bilish darajasi o'zgarmaydi. 

4. Ekspertlardan olingan bilimlarni mashinada effektiv holda ishlatadigan ko'r

inishga keltirish haligacha muammoligicha qolmoqda. 

5. ET larni o'qitish mumkin emas, ular ongli fikrlay olmaydi. Uy 

mushugi 

maxsus 

o'rgatmasdan  ham  oddiy  vazifalarni  bajarishi  mumkin,  yosh 

bolaning 

idishdagi 

suvni  ustiga  ongli  holda  to'ka  olmasligi  tabiiy  holdir,  lekin Komp’yuter   

 kla-viaturasiga kofeni to'ka boshlasangiz, uning klaviaturani tortib olishga 

«aqli» yet-masligi aniqdir. 

---

12 

6. ET larni katta  predmet sohada qo'llab  bo'lmaydi. Ulardan 

foydalaishda 

ekspaert 

bir necha minut yoki bir necha soatda yechimni bera olishi  mumkin  bo’lgan 

kichik 

predmet sohalar bilan chegaralangan. 

7. Ekspertlar  bo'lmagan  soha  (masalan,  astrologiya)  da  ET  lardan 

foydalanib 

bo'lmaydi. 

8. ET  larni  faqat  kognitiv  masalalarni  yechish  uchun  jalb qilish maqsadga

 mu-

vofiq.  Tennis,  velosiped  poygasi  ET  uchun  predmet  soha  bo'la olmaydi, lekin 

bu tizimlarni futbol komandalarini tahrirlashda ishlatish mumkin. 

9. Agar  natijaning  formal  usullari yoki  shu masalaga  o'xshash  masala bo'l

masa,inson-ekspert yechimni topish uchun masalaga ongli yondashadi. 

10. Yechim  ming  xil  hodisa  va  vaqt o'tishi bilan o'zgarib  turadigan o'zgaru

vchi-

larga  bog’liq  bo'lsa,  bilimlarga  asoslangan  tizimlar  to'liq  tahlil  uchun yaroqsiz

ekanligi  kelib  chiqadi. Bunday hollarda oddiy tildagi ma'lumotlar bazasi interfey-

sini ishlatgan ma'quldir.