Eksergetik taxlilning ayrim qoidalari

EKTS dagi energiya yoʼqotilishlar quyidagicha hisoblanadi:

• EKTS dagi energiya yoʼqotilishlar quyidagicha hisoblanadi:
• (19)
• Sistema entropiyasining oʼzgarishi, uning alohida elementlaridagi entropiya oʼzgarishlari yigʼindisiga teng, yaʼni:
• Аtrof muhit temperaturasi T0 ga koʼpaytirib quyidagi koʼrinishni olamiz:
• yaʼni butun sistemaning energiya yoʼqotilishi, uning alohida elementlaridagi energiya yoʼqotilishlar yigʼindisiga teng. li ning topilgan qiymatlari EKTSni qaysi elementlaridagi qaytmas jarayonlari lEKTS ga koʼproq taʼsir etishini koʼrsatadi. Demak, bu elementlardagi qaysi jarayonlar birinchi navbatda mukammalashtirilishi zarurligini koʼrsatadi.

•  

Termodinamik tahlilning eksergetik usul. EKTSlarini termodinamik tahlil qilishning eksergetik usuli eksergiyadan foydalanishga asoslangan. Modda eksergiyasi bu issiqlik manbai hisoblangan atrof muhit bilan sodir boʼluvchi qaytar jarayonda modda bajargan maksimal ishdir. Bu jarayon nihoyasida moddaning barcha turlari atrof muhitning hamma komponentlari bilan termodinamik muvozanat holatiga o’tishi zarur.

• Termodinamik tahlilning eksergetik usul. EKTSlarini termodinamik tahlil qilishning eksergetik usuli eksergiyadan foydalanishga asoslangan. Modda eksergiyasi bu issiqlik manbai hisoblangan atrof muhit bilan sodir boʼluvchi qaytar jarayonda modda bajargan maksimal ishdir. Bu jarayon nihoyasida moddaning barcha turlari atrof muhitning hamma komponentlari bilan termodinamik muvozanat holatiga o’tishi zarur.
• Eksergetik usul energiyaning EKTS da turlicha oʼzgarishi jarayonlarini termodinamik tahlil qilishning universal yoʼlidir. Barcha haqiqiy jarayonlar qaytmasdir va bu jarayonlar mukammalligini pasaytiruvchi omildir.

Qaytmaslik energiya yoʼqotilishi tufayli emas, balki uning sifati pasayishi tufaylidir, chunki qaytmas jarayonlarda energiya yoʼqolmaydi. Masalan, ishchi jismning drossellanishi uning energiyasini oʼzgartirmaydi (i1-i2), balki uning ish bajarish yaroqliligini yoki issiqlik almashinish qurilmalarida ishlatish imkonini pasaytiradi. Shunday qilib, har bir qaytmas jarayon-energiya yoʼqotilishidir. EKTS ni termodinamik tahlil qilishning eksergiya usulini universalligi shundaki, tahlil qilinayotgan sistemaning xarakteri (masalan, yopiq yoki ochiq) printsipial ahamiyatga ega emas: masalani yechishga yondashish va uni yechish usuli oʼzgarmaydi. EKTS ni termodinamik tahlil qilishning eksergetik usulida sistemaning barcha elementlari alohida mustaqil sistema deb qaraladi. EKTS har bir elementining unumdorligini baholash, bu elementga kirishdagi eksergiyani, undagi qaytmas jarayonlar tufayli sodir boʼluvchi eksergiya yoʼqotilishi bilan solishtirish orqali bajariladi. Shunday qilib, tadqiqot qilinayotgan EKTS- ning har bir elementdagi eksergiya yoʼqotilishlarini aniqlashda undagi jarayonlar mukammal emaslik sabablari aniqlanadi va miqdoran baholanadi. Bu esa, oʼz navbatida, barcha elementlar mukammalligini oshirish imkoni haqida maʼlumot beradi va natijada eng mukammal E K T S yaratiladi.

• Qaytmaslik energiya yoʼqotilishi tufayli emas, balki uning sifati pasayishi tufaylidir, chunki qaytmas jarayonlarda energiya yoʼqolmaydi. Masalan, ishchi jismning drossellanishi uning energiyasini oʼzgartirmaydi (i1-i2), balki uning ish bajarish yaroqliligini yoki issiqlik almashinish qurilmalarida ishlatish imkonini pasaytiradi. Shunday qilib, har bir qaytmas jarayon-energiya yoʼqotilishidir. EKTS ni termodinamik tahlil qilishning eksergiya usulini universalligi shundaki, tahlil qilinayotgan sistemaning xarakteri (masalan, yopiq yoki ochiq) printsipial ahamiyatga ega emas: masalani yechishga yondashish va uni yechish usuli oʼzgarmaydi. EKTS ni termodinamik tahlil qilishning eksergetik usulida sistemaning barcha elementlari alohida mustaqil sistema deb qaraladi. EKTS har bir elementining unumdorligini baholash, bu elementga kirishdagi eksergiyani, undagi qaytmas jarayonlar tufayli sodir boʼluvchi eksergiya yoʼqotilishi bilan solishtirish orqali bajariladi. Shunday qilib, tadqiqot qilinayotgan EKTS- ning har bir elementdagi eksergiya yoʼqotilishlarini aniqlashda undagi jarayonlar mukammal emaslik sabablari aniqlanadi va miqdoran baholanadi. Bu esa, oʼz navbatida, barcha elementlar mukammalligini oshirish imkoni haqida maʼlumot beradi va natijada eng mukammal E K T S yaratiladi.