Ekologiyaning qisqacha rivojlanish tarixi

Ba’zi turlarning atmoeferani ifloslantiruvchi asosiy 
moddalarning kuchli ta’siriga sezgirligi 
 
Moddalar 
Juda sezgir 
Sezgir 
Chidamli 
so
2
Picea abies 
Pinus sylvestris 
Larix decidua 
Pinus strobus 
Picea pungens 
Tilia spp. 
Sorbus aucuparia 
Fraxinus excel 
sior 
Thuja ssp. 
Juniperus ssp. 
Quercus ssp. Acer 
negundo 
Sambucus nigra 
S 
Larix decidua 
Picea abies 
Populus spp. 
Fagus sylvatica 
Picea pungens 
Pirus nigra 
Euonymus europaea 
Quercus robur 
HF 
Pinus sylvestris 
Jugians regia 
Pecia abies 
Carpinus betulus 
Carpunus betulus 
Alnus incana 
Tilia cordata 
Rubus idaeus 
Larix decidua 
Pinus sylvestris 
Sambucus racemosa 
Rosa rugosa 
Picea pungens 
Pinus nigra 
HСl 
Betula pendula 
Alnus spp. 
Pinus strobus 
Carpinus befulus 
Juniperus com 
munis 
Quercus robur 
Fagus sylvatica 
Acer platanoides 
Larix decidua 
Picea abies 
Populus tremula 
Robinia pseudoaca-
cia 
Pinus nigra 
Quercus robur 
NH
3
 
Jugians regia 
Aesculus hyppo 
castanum 
Pinus sylvestris 
Fagus sylvation 
Acer pseudoplanus 
Robinia pseudo aca 
Cia 
Acer spp. 
 
Keyingi yillarda ekologiyaning eng muhim vazifalaridan biri 
sanoat gazlarining zaharliligini neytrallash va to‘plash uchun 
sanitariya-ixota o‘rmon polosalari sistemasini joriy etishdan iborat. 
Gazga har xil darajada chidamlilikni hisobga olgan holda, turli 
zonalar va zararlanish doirasi chegarasida ko‘kalamzorlashtirish 

---

uchun daraxtlar ro‘yhati tavsiya etildi (Ilkun, 1971): 1) 
kuchli 
zararlanadigan zona uchun,
ya’ni zararli gazlar manbaidan 500 m 
gacha bo‘lgan oraliqda kanada teragi, balzamin teragi, mayda barg 
juka, 
ninabargli 
zarang, 
marjondaraxt, 
shilvi; 
o‘rtacha 
zararlanadigan zona uchun,
ya’ni gazlar manbaidan 500-2000 m 
gacha bo‘lgan oraliqda yumshoq tukli qayin, kayrag‘och, zarang, 
echkitol, biota (normushk), chetan, shumurt, oq akas, o‘rmon 
yong‘og‘i va oldingi turlar, 
kuchsiz zararlanadigan zona uchun,
ya’ni 
zararli gazlar manbaidan 2000 dan 4000 m gacha bo‘lgan oraliqda 
dub, tilog‘och, kora qarag‘ay, qarag‘ay va oldingi turlar ham ekiladi. 
Bu ro‘yxat yuqorida aytib o‘tilgan turlarning chidamliligini ham 
ma’lum darajada harakterlaydi. Ayrim daraxt va butalarning 
atmosferaning kuchli darajada ifloslanishiga chidamliligini quyidagi 
jadval ma’lumotlaridan ko‘rish mumkin.