Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Sanitariya-texnikaviy tadbirlar
-bu tabiiy va sun’iy usul bilan ish joylaridagi havoni 
almashtirish (avariya holatida avtomatik ishlaydigan havoning sun’iy usulda almashinuvini 
ta’minlaydigan moslamalar qo‘yish), gaz va yuqori dispersli chang hosil qiluvchi moslamalarni 
umumiy ish joylaridan cheklash, ularning zichligini ta’minlash hamda konditsionerlar, avtomatik 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
41 
nazorat qiluvchi o‘lchagichlar o‘rnatish hisoblanadi, ishchi zonasi va ish xonalar havosini oqilona 
shamollatish (mahalliy, umumiy); 
Sanitariya-gigienik tadbirlar
: ish jarayonida zaharli birikmalarni iloji boricha kam zaharli
birikmalar bilan almashtirish (masalan, , bosmoxonalarda qo‘rg‘oshin o‘rniga ruxdan foydalanish, 
benzolni va dixloretanni benzin yoki etil spirti bilan almashtirish va h.k.) kiradi. 
Kimyoviy moddalarni gigienik reglamentlash va ish joylaridagi havo tarkibidagi zaharli 
moddaning miqdorini nazorat qilib borish (SanQ va M kitobchasini namoyish qilish, ish joyidagi 
havo muhitida kimyoviy moddalarning REK rioya qilish kabilar);shaxsiy himoya vositalardan 
unumli foydalanish (maxsus kiyimlar, lozim bo‘lganda maxsus respiratorlar va protivogazlar); 
gazdan muhofaza qilish bo‘limining asosiy vazifasi falokatlarning oldini olish, ish uslubini ilmiy 
jihatdan tashkil qilish, korxona hisobidan ishchilarni maqsadga muvofiq ovqat bilan ta’minlash, 
qo‘shimcha ta’til berish, ishchilarni bexavotir ishlashga o‘rgatish, ish uslubini hisobga olgan holda 
korjomalar bilan ta’minlashdan iborat. 
Profilaktika va davolash tadbirlari 
- bu ishchini ishga qabul qilishdan oldin hamda ish 
uslubiga qarab ma’lum vaqtdan keyin tibbiyot ko‘rigidan o‘tkazishdir. O‘smirlar, homiladorlik va 
emiziklik davridagi ayollar kimyoviy birikmalar bilan ishlashga ruxsat etilmaydi. 
Kimyoviy birikmalarning ish joylarida ruxsat etish mumkin bo‘lgan miqdoridan tashqari, bir 
kecha-kunduzda uchrashi mumkin bo‘lgan eng yuqori (maksimal) miqdori ham aniqlanadi. 
Kimyoviy birikmalarning ruxsat etsa bo‘ladigan miqdori va ularning organizm sistemalariga ta’siri 
laboratoriya usuli bilan hayvonlarda sinab aniqlanadi.