Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Binolarning
tabiiy
yorug‘liq
bilan
yoritilganlik
darajasini
belgilab
beradigan omillar
Binolarning tabiiy yorug‘lik bilan yoritilganlik darajasi quyidagi omillarga bog‘liq. 
Yorug‘lik iqlimi.
Quyosh nurlarining intensivligi joyning geografik kengligi, quyoshning 
nechog‘li baland turganligi, havoda bulut bor-yo‘qligi va atmosfera havosining nechog‘li 
musaffoligiga qarab o‘zgarib turadi. Tabiiy yorug‘lik bilan yoritilish darajasining mazkur joyda kun 
soatlari va yil oylari sari o‘zgarib turishi o‘sha joyning 
yorug‘lik iqlimi
 
deb ataladi. Qurilishni 
loyihalashtirishda yorug‘lik iqliminiig shart-sharoitlari hisobga olinadi: shu sharoitlarga qarab 
binolar hammadan qulay qilib (kungay tomonga yoki terskay tomonga qaratib) solinadi, deraza 
o‘rinlari va normal yorug‘ tushib turishi uchun zarur deraza yuzalari shu sharoitlarga qarab 
tanlanadi va olinadi. 
Derazalarning orientatsiyasi.
Derazalarning kunga yoki teskari tomonga qaragan bo‘lishi 
binolarning tabiiy yorug‘lik bilan yoritilishiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Binolarning kunga tomonga 
nisbatan to‘g‘ri qurishni derazalar orqali xonalarga tik quyosh nurlari tushib turishiga imkon beradi, 
bu - sog‘lomlashtiruvchi kuchli omildir. 
Turarjoy binolarida gigiyena nuqtai nazaridan har bir xonaga tik quyosh nurlari tushadigan va 
yilning har qanday faslida ham xonaga imkoni boricha uzoqroq oftob tushib turadigan bo‘lishi zarur 
deb hisoblamoq kerak. 
O’z-o‘zidan ravshanki, binoni qaysi tomonga qaratib qurish kerakligini aniqlashda iqlim 
xususiyatlarini hisobga olmoq lozim: bir tomondan xonalarga tik quyosh nurlari yetarlicha tushib 
turadigan bo‘lishi, ikkinchi tomondan esa yilning issiq faslida xonalarning ortiqcha qizib ketishiga 
yo‘l qo‘yilmaydigan bo‘lishi kerak. Mo‘‘tadil iqlimda (45° shimoliy kenglikdan shimolroqda) 
turarjoy xonalarining derazalari janubi-sharq, janubga qarab turadigan bo‘lsa, hammadan qulay 
xisoblanadi.