Экология асослари ва табиатни муҳофаза қилиш (Ўқув- услубий қўлланма) наманган-2011 Ўзбекистон республикаси

Табиий компонентлар - табиатни ҳосил қилувчи таркибий қисмлари. Жумладан: тоғ жинслари, релъеф, ҳаво, ер усти ва ер ости сувлари, тупроқ ва ўсимликлар қоплами, ҳайвонот дунёси ва бошқалар. Табиий компонентлар экологик компонентлар ўрнини тўлиқ боса олмайди. Улар бир-биридан фарқ қилади. Табиат компонентларини кўпинча ландшафт компонентлари деб ҳам юритилади. Табиатда компонентларни ўзаро нисбати ўзгарса жой табиати ва ландшафти ўзгариши мумкин. Масалан: сувга танқис чўлли ҳудудда баъзи сабаблар билан сув кўпайиб кетса, янги ботқоқликлар, шўр ерлар вужудга келади ва жойнинг микроиқлими, тупроқ-ўсимлик коплами, ҳайвонот дунёси, яъни табиати ўзгаради. Шунинг учун табиат компонентларига таъсир кўрсатишдан олдин оқибатда пайдо бўладиган натижаларни олдиндан кўра билиш ва башорат қила билиш керак
Табиатдан фойдаланиш - табиат ва табиий ресурслар имкониятини ҳисобга олган ҳолда улардан тўғри фойдаланишининг турли шакллари. Табиатдан фойдаланиш - жамиятнинг моддий ва маънавий талабларини қондириш учун табиатдан ва унинг ресурслардан тўғри фойдаланиш. Табиатдан фойдаланиш - табиат қонунларини ҳисобга олган ҳолда кишилик жамияти манфаатларини кўзлаб табиатни ўзгартириш. Табиатдан фойдаланиш - кишилик жамиятини Ернинг географик қобиғига таъсир мажмуаси. Табиатдан фойдаланиш - табиат, табиий ресурслардан тўғри фойдаланиш ва уни муҳофаза қилиш тўғрисидаги фан.
Табиатдан фойдаланишдаги омиллар - табиат бойликларидан фойдаланиш жараёнига таъсир кўрсатадиган омиллар (аиботик, биотик ва антропоген). Омиллар қуйидаги уч гуруҳга бўлинади: табиат бойликларига таъсир кўрсатиш, ишлаб чиқаришга салбий таъсир (муҳит ифлосланиши), табиатдан фойдаланувчи инсонга таъсир.
Экологик омил - тирик организмларни турли жойларда мослашишидаги муҳитнинг ҳамма табиий ва сунъий шароити. Экологик омиллар келиб чиқиши (генезис) бўйича қуйидагиларга бўлинади: абиотик, биотик, антропоген, биологик ва бошқалар.
Табиат омили - турли табиий ҳодиса ва жараёнларнинг ҳаракатдаги кучини таъсири. Улар таъсири оқибатида табиий ландшафтлар Қзгариши мумкин.