Ekish mashinalarini urug‘ ekish normasiga sozlash va ishlatish

O‘q-yoy tumshuqli soshnik (13- f rasm) shamol eroziyasiga uchragan yengil tuproqli yerlarga, ishlov berilmagan ang‘iz ustiga don urug‘larini ekishda qo‘llaniladi. Bunday soshnik bir vaqtda urug‘ ekiladigan ensiz joydagi tuproqni yumshatadi, begona o‘tlarni kesib ketadi, urug‘ ekadi va o‘g‘it soladi. Soshnik tumshuq 1, quvur 2 va o‘q-yoysimon tish 5 dan iborat.
Bir diskli soshnikdan (13- g rasm) don urug‘larini ishlov berilgan va ishlov berilmagan ang‘izli joylarga ekishda foydalaniladi. Sferik disk tuproqni yumshatib, urug‘ uchun joy tayyorlaydi.
Soshnik sferik disk 6 va quvur 2 dan iborat. Quvur diskka qancha yaqin o‘rnatilsa, urug‘lar shuncha kam sochilib, ensiz qatorga aniq to‘kiladi. Bir diskli soshnik qo‘sh diskliga nisbatan yerga chuqurroq botadi, o‘simlik qoldiqlarini to‘liqroq kesadi, natijada yopishib qolgan nam tuproqdan o‘zi tozalanadi. Bunday diskni qattiq tuproqli, o‘simlik qoldiqlariga boy bo‘lgan va nam yerlarda ishlatilishi maqsadga muvofiqdir. Ammo bunday soshnik urug‘larni nisbatan bir xil chuqurlikda ko‘mib keta olmaydi.
Soshnikning ish jarayoni quyidagi uch bosqichdan iborat: ariqcha tayyorlash, ariqchaga urug‘ni joylashtirish va urug‘ni ko‘mish.

2.2 CHIGIT EKISH SEYALKALARI

Paxta chigitlarini ekish uchun quyidagi seyalka variantlari mavjud:
CXÓ-4 seyalkalasi tukli chigitlarni ekish uchun mo‘ljallangan hamda chigitlarni ekish uchun almashtiriladigan apparatlar bilan jihozlangan;
ÑXÓ-4-1 seyalkasi g‘altakli ekish apparati bilan jihozlangan bo‘lib, tukli chigitlarni 90 va 60 sm qator oralariga ekish uchun mo‘ljallangan;
ÑXÓ-4-11 seyalkasi diskli ekish apparati bilan jihozlangan bo‘lib, chigit va makkajî‘xorini 90 va 60 sm qator oralig‘ida ekish uchun mo‘ljallangan.
ÑXÓ-4 seyalkasi (14-rasm) tayanch g‘ildirak 2 va bikir ramada 1 iborat. Ramaning old va ketingi bruslariga 4 zvenoli mexanizm 3 mahkamlangan. Bu mexanizmga soshniklar va urug‘ni ko‘madigan ish organlari o‘rnatilgan.

14-rasm. ÑXÓ-4-1 universal paxta seyalkasi:
1—g‘ildirak; 2—yashik; 3—shkiv; 4—don yashik; 5—don o‘tkazgich; 6—tekislagich; 7—zagardach; 8—disk; 9—soshnik; 10—g‘altak; 11—chigit o‘tkazgich; 12—yo‘naltirgich.
Aylanma harakat seyalkasining tayanch g‘ildiragidan yuritma orqali umumiy taqsimlash valiga, undan esa ekish va uya hosil qilish apparatlariga uzatiladi. Markyorlar 4 ramaning old brusiga o‘rnatilgan. ÑXÓ-4-1 seyalkasining ekish apparatidagi chigitlar to‘zitgich yordamida ekish g‘altagiga yo‘naltiriladi. G‘altaklar aylanganda ularning tishlari bankadagi chigitlarni ilib olib apparat tubidagi darcha orqali tashqariga urug‘ o‘tkazgichga uzatadi. Urug‘ o‘tkazgichdagi chigitlar uya hosil qiluvchi apparat tubiga tushadi, uya hosil qiluvchi disk kurakchalari esa chigitlarni to‘plab, seyalka ma’lum masofa yo‘l o‘tgach soshnik hosil qilgan egatga tashlanadi.
Zagartachlar egatga tashlangan chigitlarni tuproq bilan ko‘mib, pushta hosil qiladi, g‘altak esa pushtani zichlab ketadi.
CXÓ-4-11 seyalkasi tuksizlantirilgan chigitlarni ekish uchun mo‘ljallangan. Bu seyalkaning ekish apparati uya hosil qiluvchi apparat bilan birga joylashtirilgan, bular esa soshnikka o‘rnatilgan.
Banka tubidagi ekish diski aylanganda uning katakchalariga 1 tadan olib tushadi. Katakchalarga tushgan urug‘ disk bilan birga siljib ekish darajasining ustiga keladi. Daraja zonasiga kelgan chigitlar yulduzsimon turtkich yordamida uya hosil qilish apparati tubiga tushiriladi. Keyin chigitlar uya hosil qilish diskning kurakchalari orqali uloqtirib, soshka hosil qilgan egatga tashlaydi.