Ёғ-мой маҳсулотлари сифат кўрсаткичлари ва уларнинг метрологик таъминоти

Presslash yo‘li bilan Yog’ ishlab chiqarish quyidagi opersiyalarni o‘z ichiga oladi: chigitning namlilik darajasiga ko‘ra konditsiyalash, chigitni qo‘shimchalardan va qobig‘idan tozalash, chigit mag‘izini maydalash, maydalangan mag‘izini qovurish, presslash, xomaki Yog’ni filtrlash jarayonlari kiradi.
Paxta chigiti namlilik darajasiga ko‘ra konditsiyalangandan so‘ng chigit qo‘shimchalar va qobig‘idan ajratiladi, hosil bo‘lgan mag‘iz maydalanadi va qovuriladi. Qovurilgan mag‘iz presslanadi va xomaki Yog’ filtrlanadi.
CHigit maydalangandan so‘ng unga (70-80⁰S da) bug‘ yordamida ishlov beriladi. Bug‘ ishlov berilgan chigitning namligi 4,5-5,5% ni va harorati 105-110 ⁰S 1-2 navlari uchun, 5,5-6,5 ⁰S harorati 110-150 ⁰S 3-4 navlari uchun ishlatiladi. Bug‘ yordamida ishlov berish chigit mag‘izining xossalarini deyarli o‘zgartirmaydi. Lekin mag‘iz jigarrang tusga kiradi. SHundan so‘ng bug‘langan maydalangan mag‘iz presslash uchun Fortpress apparatiga beriladi. Fortpress apparatida maydalangan mag‘izdan Yog’ presslab olinadi. Presslanib olingan Yog’ filtrlanib, shundan so‘ng filtrlangan va 400 ⁰S gacha souvtilgan Yog’ni rafinatsiya qilish sexiga yoki omborga yuboriladi.
Ekstraksiya - usuli asosiy usul bo‘lib, o‘simlik Yog’larining olinishi hozirda shu usulga asoslangan. Bu usulning mohiyati shundaki, ekstraksiya qilinayotgan materiallarga erituvchilar yordamida ta’sir etishdan iborat. Erituvchilar sifatida (benzin, dixlor, etan va boshqalar bilan ta’sir qilinadi) Yog’ning eriuvtichilardagi eritmasi missell deb ataladi. Ekstraksiya jarayonidan keyin erituvchi moddalarni Yog’ning tarkibidan haydaladi, Yog’ filtrlanadi va shundan so‘ng Yog’ tozalanadi. Ekstraksiya natijasida chiqqan Yog’sizlantirilgan qoldiqni to‘yintirilgan par bilan ishlov beriladi va unga shrot deb ataladi. Yog’ ishlab chiqarish sanoatidla ekstraksiya usulidan ko‘plab foydalanish natijasida Yog’ning chiqishi ancha yuqoribo‘ladi va shu usul bilan tarkibida Yog’i bo‘lgan urug‘larga kompleks ishlov berishga erishish mumin bu usuldan chiqqan shrotning tarkibida qoluvchi Yog’ning miqdori ham ancha kam bo‘ladi.
Jadval - 1