|
К орхона иқтисидий хавфсиалигига тахди дл ар 12
Х д ^ о р и
т а т и о р
Мнллий
тахдидлар
•
___ 1 ________ _
Умумиктисодий 1
тахаидлар
[
Сиёсий
бскарорлмк
1
«
Х;кШ
1
ро савд>
(ЧГКИрор 1М1М
Ижтимоий-
иктисодий.
демографик
|
тахдидпар
1
»
Х & л к а р » ( м к о б в т
Возордаги
бскарорлик
Инки (зндогсн) тахдидпар
I
:
Корхонанннг ракойат ўрни.
маркетинг стратегняси ва
сиёсати би.
1
ан боглик
тахдидлар
Мснеясмент даражаси билан
боглик тахдндяар
Ресурслар ваулардан
фоблаланип
1
билан боглнк
тахлкллао
Умумиктисодий тавсифдаги таҳдидларга қуйидагилар
киради:
- иқтисодий цикл, жахон молиявий ва иктисодий ин-
қирози, рецессиялар;
- хом ашё ресурсларига жаҳон бозорларидаги нарх-
ларнинг тушиб кетиши;
- халқаро молиявий муассасалар ва транснационал
банкларш-
1
нг кредит ресурслари кийматининг ўсиши;
- ташқи қарз бўйича давлат мажбуриятларининг ба-
жарилмаслиги
'Гашқи халқаро савдодаги беқарорлик ташқи савдо
битимларининг бажарилмаслиги, квоталашдаги салбий
ўзгаришларда намоён бўлади. Халқаро рақобат билан боғ-
лиқ таҳдидлар хорижий шериклар, ҳамкор корхоналар-
ният банкрот бўлиши ёки халқаро бозорда кучли рақо-
батчилар тазйиқининг кучайиши, рақобатбардошликнинг
пасайиши оқибатида экспорт бозорларидан маҳрум бўли-
шида ўз ифодасини топади. 1
2
12 Экономика и организация брзопасносги хиэяйствуюших субъектов
2-изд -Спб.: Питер, 2004. _ С.164-107 Ушбу кигоб аеосида туаилган
107
www.ziyouz.com kutubxonasi
Миллий иқтисодиёт доирасидаги ташқи таҳдидлар
ичида муҳим ўрин тутадиган сиёсий таҳдидлар қуйида-
гилардан иборат:
- еиёсий таҳлика ва беқарорлик, ижтимоий низолар-
нинг кучайиши;
- қонунчиликнинг такомиллашмаганлиги;
- иқтисодиётни тартибга солишда рағбатлантириш
ўрнига ман қилувчи, чеклавчи характердаги усул ва во-
ситаларнинг устуворлиги;
- давлат хариди ва буюртмаларининг қисқариши;
- давлат ички қарзларининг кўпайиши, солиқ юкининг
ошиши, монополизмнинг ҳимоя қилиниши на рақобатнинг
чекланиши;
- молия сиёсатидаги салбий ўзгаришлар, банклар со-
нининг қисқариши, молия тизими ҳолатининг ёмонлашу-
ви, мулкни қайта тақсимлаш ва хусусий корхоналарни
миллийлаштиришнинг кучайиши ва ҳ.к.
Ижтимоий-иқтисодий ва демографик тавсифдаги мил-
лий иқтисодиёт доирасидаги ташқи таҳдидларга қуйида-
гилар киради:
- аҳоли даромадлари ва жамғармалари даражаси,
унинг тўлов қрбилиятининг пасайиши;
- тадбиркорлик, ишбилармонлик фаоллигининг пасайиши;
- бошқа корхоналар билан рақобат ва уларнинг хона-
вайрон қилиш хавфининг кучайиши.
Бозор таҳдидлари илмий-техникавий ютуқларга эриш-
ган юқори рақобатлашиш кобилиятига эга бўлган товар
ва корхоналарнинг пайдо бўлиши ҳамда рақобатнинг мар-
кетинг, маҳсулот сифати, ишлаб чиқариш харажатлари,
фаолият ва маҳсулотни диверсификациялаш даражаси
бўйича кураш шакллари ва усуллариникг рмвожланиши
билан боғлиқ бўлади.
Ички (эндоген) таҳдидлар туркумига кирувчи корхо-
нанинг рақобат ўрни, маркетинг стратегияси ва сиёсати
билан боғлиқ таҳдидлар қуйидагилардан иборат:
- корхонанинг мақсад ва рияожланиш стратегиясининг
етарли даражада асосланмаганлиги ёки мавжуд эмаслиги;
- корхона анъаналарининг бузилиши ва имижининг
пасайиши, персонал ва раҳбарият малакавий таркиби-
нинг ёмонлашуви, кадрлар қўнимсизлигининг кучайиши;
108
www.ziyouz.com kutubxonasi
- маҳсулот сотиш бозорла риниш қисқариши;
- корхона ривожланиш мақсадлари ва стратегияси-
нинг ресурс, ишлаб чиқариш потенциалига номувофиқ-
лиги, мос келмаслиги;
- маркетинг дастурларининг етарли даражада асосланма-
ганлиги, корхонанинг товар, нарх сотиш, коммуникация сиё-
сатларининг асосланмаганлиги ёки ишлаб чиқилмаганлиги
Корхонанинг менежмент даражаси билан боғлиқ таҳ-
дидлар қуйидагилардан иборат:
- ишлаб чиқаришнинг ҳаддан ташқари концентрация-
лашганлиги, маҳсулот номенклатура ва ассортиментининг
чекланганлиги;
- бошқаришнинг ташкилий ва ишлаб чиқариш тарки-
би ҳамда ихтисослашув шаклининг норационаллиги, иш-
лаб чиқаришни ташкил этиш даражасининг пастлиги;
- корхонанинг бозор конъюнктураси ўзгаришларига мос-
лашмаганлиги, инновацион фаолиятнинг чекланганлиги, ил-
мий-тадқиқот тажриба конструкторлик ишларининг олиб бо-
рилмаслиги, инвестиция киритишнинг паст даражадалиги;
- молиявий-хўжалик кўрсаткичларининг кдниқарсизли-
ги, жумладан, рентабеллик, активларнинг айланиши,
ликвидлилик, мулкдан фойдаланиш, инвестицион фаолият
кўрсаткичларининг пастлиги ёки салбий характердалиги.
Корхона ресурсларидан фойдаланиш билан боғлиқ таҳ-
дидларга қуйидагилар киради:
- ишлаб чиқаришда қўлланилаётган воситалар, меҳ-
нат предметлари, ишчи кучи миқцорининг қисқариши;
- ишлаб чиқариш ресурсларидан самарасиз фойдала-
ниш, уларнинг сифат кўрсаткичларининг пасайиши;
- ишлаб чикаришда жисмоний ва маънавий жиҳатдан
оскирган технологиялар, асбоб-ускуналардан фойдаланиш,
ишлаб чиқаришни ташкил этиш усулларининг эскирган-
лиги, ишлаб чиқариш фондлари, жумладан, оборот маб-
лағлари айланиши тезлигининг секинлашиши.
Корхона иқтисодий хавфсизлигига таъсир этувчи маз-
кур ички ва ташқи тахдидларни ўрганиш, таҳли.л қилиш
асосида уларни бартараф этиш ёки мақбул доирада олди-
ни олиш чора-тадбирларини амалга ошириш иқтисодий
хавфсиалик механиамини вужудга келтиришда муҳим
аҳамиятга агадир.
109
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |
