Xitoy — O‘zbekiston
m unosabatlari
244
Tashrif davom ida siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va m adaniy sohalarda
q ato r bitim lar, jum ladan, axborot ayirboshlash, radio-televideniye, banklar,
transport, aloqa, sarmoyalarni rag‘batlantirish, ham jihatlik, tovarlar yetkazib
berish va davlat krediti, sog‘liqni saqlash, ta ’lim ham da sport m asalalari
b o ‘yicha tu zilg an sh a rtn o m a la r va b itim la r ikki m am lak at o ‘rtasidagi
ham korlikni yangi bosqichga k o ‘tardi.
1992— 1993-yillarda Xitoy tom oni ajratgan kredit hisobidan respublika-
mizga m inglab tonna guruch, 15000 to nna choy keltirdi. 0 ‘zbekiston Xitoyga
«11-76» sam olyotlarini yetkazib berm oqda. 1994-yilda 0 ‘zbekiston hudu dida
78 o ‘zbek — xitoy q o ‘shm a korxonasi faoliyat ko‘rsatdi. Ju m lad an , U rganch
Ipak ishlab chiqarish birlashm asida «Suju» firmasi bilan ham korlikda velyur,
pam barxit kabi m ateriallar ishlab chiqaradigan korxona qurildi. Toshkentdagi
59-m aktab xitoy tilini o ‘rganishga ixtisoslashgan litseyga aylantirildi.
1994-yil aprelda XXR Davlat Kengashi rahbari Li Pen 0 ‘zbekistonga
rasmiy tash rif bilan keldi va q ato r bitim lar im zolandi. Jizzaxda X itoyning
«N unkel» firmasi bilan ham korlikda yog‘och tolali plita ishlab chiqarish
yo‘lga q o ‘yildi.
XX asr 90-yillarning oxirlari — XXI asr boshlarida 0 ‘zbekiston Prezidenti
Xitoyga bir necha b or rasmiy vizit bilan bordi, bu tashriflar ikki m am lakat
o ‘rtasidagi ham korlik va d o ‘stlik aloqalarini rivojlantirishda m uhim rol
o ‘ynadi.
2005-yil b ah o rid a XXR h u k u m a ti raisi Xu S zin tao b oshliq X itoy
delegatsiyasi 0 ‘zbekistonda b o ‘ldi. Xavfsizlik masalasi va xalqaro terrorizm ga
qarshi kurashda ham korlik b o ‘yicha fikr alm ashildi. 0 ‘zbekiston P rezidenti-
ning 2005-yi! mayidagi Xitoyga rasmiy tashrifi natijasida q ato r b itim lar
im zolanib, Xitoy 0 ‘zbekistonga 1,5 mlrd dollar m iqdorida kredit ajratadigan
b o ‘ldi. Ushbu m ablag‘ xalq xjaligini rivojlantirish uchun m uhim ahamiyatga
ega.
D em ak, Xitoy bilan 0 ‘zbekiston o ‘rtasida iqtisodiy, m adaniy va ilmiy-
texnikaviy aloqalar tez rivojlanib borm oqda.
S hu nday qilib, Xitoy Xalq Respublikasi XX asrning ikkinchi yarm ida
m urakkab y o ‘lni bosib o ‘tdi. T otalitar sotsializm y o ii m aqbul em asligini,
uning xalq ehtiyojlarini qond irolm aslig ini isbot qildi. X itoy sotsialistik
rahbarlikka o ‘zgartishlar kiritib, uni bozor iqtisodiga m oslashtirgan va katta
yutuqlarni q o ig a kiritgan yagona davlatdir. Bunga u kom m unistik m afkura
yakka hokim ligini tugatib, iqtisodni siyosatdan ustun q o ‘yganligi tufayli
erishdi. M am lakatga chet el investitsiyasi kiritilishiga y o i ochilib, xususiy-
lashtirish keng y o ig a q o ‘yildi, shu sababli xususiy x o ‘jalik la r roli o ‘sdi.
Agar 1980-yilda davlat sektorida sanoat m ahsulotlarining 80 foizi ishlab
chiqarilgan b o ‘lsa, bu k o isa tk ic h 90-yillarda 50 foizni tashkil etdi. 1990-
y illa rd an «S otsialistik b o z o r x o ‘jaligi»ga o i i s h va XXI asrd a X itoyni
rivojlangan davlatga aylantirish boshlandi. Bugungi Xitoy — iqtisodiyoti
gurkirab rivojlanayotgan davlatdir. Bugungi X itoy yakkapartiyaviylik va
245
totalitartartib saqlangan holda bozor m unosabatlari bosqichm a-bosqich qaror
toptirilayotgan davlatdir. Bugungi Xitoy — BM T Xavfsizlik Kengashining
doim iy a ’zosi boMgan, qudratli, yadro quroliga ega davlatlardan biridir.
Do'stlaringiz bilan baham: |