E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»

Sovetlarga
 
qarshi  urushning
 
boshlanishi
dagi,  turli  e ’tiq o d d ag i  k ish ila r  —  so tsia l-d e m o k ra tla r,  k o m m u n istla r, 
partiyasizlar,  ateistlar,  xristianlar,  m usulm onlar,  buddistlar  va  boshqalar 
qatnashdilar.
Buyuk  B ritaniyani  m ag iu b iy atg a u chratish  rejasi 
barbod  b o ig a c h ,  G erm aniya  endi  Sovet  davlati- 
ni  bosib  o lish g a  q a ro r  q ild i.  Bu  ikki  d av lat 
o ‘rtasidagi  o ‘zaro   hujum   q iim aslik  t o ‘g ‘risida 
shartnom a  tub  m anfaat  oldida oddiy bir qog‘oz b o iib  qoldi.  Berilgan  va’da 
va  lafzga  xiyonat  qilindi.  G erm an iy a  allaqachon  sovet  davlatiga  qarshi 
urush  rejasiga  ega  edi.  U  tarixga  «Barbarossa  rejasi»  nom i  bilan  kirgan 
(F ridrix  1  B arbarossa  davlat  yerlarini  S harq  hisobiga  kengaytirish  tashki- 
lotchilaridan  biri  edi).
G e rm a n iy a   Sovet  d av latig a  h u ju m   q ilish   o ld id a n   o ‘z  ittifo q c h ila ri 
b ilan   a io q a la rn i  y a n a d a   m u sta h k a m la d i.  S hu  m a q sa d d a   1 9 4 0-yiln ing
2 7 -s e n ta b rid a   « U c h la r  ittifo q i»   (G e rm a n iy a   —  Y a p o n iy a   —  Italiy a) 
sh a rtn o m a si  tu z ild i.  Bu  s h a rtn o m a   a m a ld a   d u n y o n i  q ay ta  b o i i s h   sh ar- 
tn o m a si  edi.  T e z   o ra d a   bu  s h a rtn o m a g a   R u m in iy a ,  V en griy a  va  B olga- 
riya  ham   q o ‘sh ild i  va  u la r  h u d u d ig a   G e rm a n iy a   arm iy a si  jo y la s h ti- 
rildi.
H ar  to m o n lam a  puxta  hozirlik  ko‘rgan  G erm aniya  1941-yilning  22- 
iyunida  erta  tongda  unish  e i o n   qilm ay  Sovet  davlatiga  hujum   qildi.  Shu 
tariqa,  Sovet—G erm aniya  urushi  boshlandi  (bu  urush  sovet  davri  adabiyot- 
larida  «U lug‘  Vatan  urushi»  deb  talqin  etilgan).
G erm aniya  o ‘z  qurolli  kuchlarining  deyarli  80  foizini  sovetlarga  qarshi 
tashladi.  Bu  front am alda  Ikkinchi jah o n   urushining asosiy frontiga aylandi. 
G erm aniya  dastlab  Sovet  armiyasiga  qaqshatqich  zarba  bera  oldi.  Bunga 
arm iy an in g   40  m ingga  yaqin  ra h b a rla r  tarkibi  repressiya  qiling an ligi, 
I.  Stalinning G erm aniya  Buyuk  Britaniyaga qarshi  urushni tugallam ay turib, 
ikkinchi  frontda  urush  qilolm aydi,  degan  ishonchi  sabab  b o id i.  Shuning 
uchun  ham   u  arm iyani  t o i a   harbiy  tayyorgarlik  holatiga  keltirish  haqida 
buyruq  berm agan  edi.  I.  Stalin  hatto  Sovet  razvedkasining  aniq  m a iu m o t- 
larini  ig‘vogarlik,  deb  hisoblagan  edi.  Sovetlar armiyasi  m ardlarcha qarshilik 
ko‘rsatib,  qadam -baqadam   chekinishga  m ajbur b o id i,  lekin ju d a  katta tala- 
fotlar berildi.
1941-yilning qishiga  kelib  nemis armiyasi  Boltiqbo‘yi,  M oldova,  Ukraina, 
Belorussiyani  egalladi,  L eningrad  shahrini  blokada  qildi.  M oskvaga  esa 
yaqinlashib  qolgan  edi.  Biroq  G erm aniya  o ‘z  m aqsadiga  erisha  olm adi.  U
6—7  hafta  ichida  urushni  tugallashni  rejalashtirgan  edi.
1941 -yilning dekabr oyida Sovet armiyasi qarshi hujumga o iish g a muvaffaq 
b o i d i.  Bu  hujum   natijasida  nem is  arm iyasi  M oskvadan  100—250  km 
g ac h a  u z o q lik k a   u lo q tirib   ta s h la n d i.  M oskva  o s to n a la rid a   erish ilg an  
g‘alaba  G erm aniyaning  yashin  tezligidagi  urush  rejasini  barbod  qildi.  Biroq 
dushm an  hali  kuchli  edi.
132

---