E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»

3-bob.  IKKINCHI JAHON URUSHI
1 5 -§ .  Ikkinchi  jahon  urushi  va  uning  yakunlari
Ikkinchi  jahcn
 
urushi  haqida
Ikkinchi jah o n   urushi  1939-yilning  1-sentabridan 
1945-yilning  2-sentabrigacha,  y a’ni  6  yil  davom  
etdi.  Bu  urush  dunyoning 61  davlatini  o ‘z dom iga 
tortdi.  U larda  dunyo  aholisining  80  foizi  yashar  edi.  Armiya  saflariga jam i 
110  m ln  kishi  safarbar  etildi.
Ikkinchi  jah o n   urushi  tarixda  eng  dahshatli,  eng  k o ‘p  talafot  va  katta
J
ayrongarchilik  keltirgan  urush  sifatida  iz  qoldirdi.  C h u n o n ch i,  maxsus 
dabiyotlarda  qayd  etilishicha,  bu  urushda  65—67  m ln  kishi  halok b o ‘Igan. 
U lam ing  yarm i  tinch  aholi  edi.
V ayrongarchilikdan  ko‘rilgan  zarar va  urush  xarajati  birgalikda  4  trillion 
dollarni  tashkil  etdi.  Bu  urush  ayni  paytda  eng  dahshatli  qurollar ishlatilgan 
urush  ham   edi.  U rush  oxirida  hatto   raketa  quroli  ham da  atom   bombasi 
yaratildi  va ular insoniyatga qarshi  ishlatildi.  Fashizm ning dunyoga hukm ron 
b o ‘lishga  intilishi  va  insoniyat  boshiga  keltirishi  m um kin  b o ‘Igan  kulfati 
antifashistik  kuchlarni  birlashtirdi.  Erksevar  xalqlar  birgalikda  fashizm ga 
qarshi  kurashdilar.  Va,  nihoyat,  g ‘alaba  ham   qozondilar.  Biroq  bu  g‘alaba- 
ga  osonlikcha  erishilm adi.
A w algi  m avzuda  qayd  etilgandek,  1939-yilning
1-sentabrida  G erm aniya  Polshaga  hujum   qildi. 
Bunga javoban  Buyuk  B ritaniya va  Fransiya G er- 
m aniyaga  qarshi  urush  e ’lon  qildilar va shu  tariqa 
urush  boshlanib  ketdi.  Polsha  armiyasi  kam   sonli  va  yaxshi  qurollanm agan 
edi.  S hunday  b o ‘lsa-da,  u  jasorat  bilan  qarshilik  k o ‘rsatdi.  Lekin  kuchlar 
teng  b o ‘Im agani  uchun  Polsha  armiyasi  ikki  hafta  ichida  to r-m o r  etildi. 
1 7-sentabr  k uni  Polsha  h u kum ati  P rezident  R idz  Smigli  boshchiligida 
m am lakatni  tashlab,  chet  elga  chiqib  ketdi.
X uddi  shu  kuni  G erm aniya  bilan  kelishuvga  b in o an   sovetlarning  200 
m ingdan  ortiq jan gchi va zobitlari  Polshaga  bostirib  kirdi  ham da  28-sentabr 
kuni  M oskvada  Sovet  davlati  va  G erm aniya  o ‘rtasida  «D o‘stlik  va  chegara 
to ‘g ‘risida»  sh artn o m a  im zolandi.  U nga  k o ‘ra,  m ustaqil  P olsha  davlati 
tugatildi va b o ‘lib olindi.  Ayni  paytda G ‘arbiy  U kraina va G ‘arbiy  Belorussiya 
Sovet  davlatiga  berildi.
P olshaning  G e rm an iy a  bilan  chegaradosh  b o ‘lgan  yerlari  G e rm an iy a- 
ga  o ‘tdi.  U  yerda  nem is  general-gu bernato rligi  tuzildi.  1939-yilning  28- 
sentabrida  im zolangan  sovet-germ an  shartnom asiga  k o ‘ra,  sovet  hukum ati 
B oltiqb o‘yi  respublikalaridan  Sovetlar  arm iyasini  bu  respublikalarda  joy - 
lashtirish  va  o ‘zaro  yordam   to ‘g ‘risida  sh artn o m a  im zolashni  talab  etdi. 
B o ltiq b o ‘yi  respublikalarining  bu  talabga  b o ‘ysunm aslikka  ilojlari  y o ‘q 
edi.