oxirida antifashistik ittifoqqa gitlerchilarga qarshi hujum ga o ‘tish im konini
berdi.
1942-yilning 19-noyabrida m ashhur Stalingrad jangi boshlandi. U 1943-
yilning 2-fevraligacha davom etdi. Bu jangda G erm aniyaning saralangan
armiyasi to r-m o r etildi. 1943-yilning yozida esa m ashhur Kursk jangi b o iib
o ‘tdi. «T anklar jangi» nom i bilan tarixga kirgan bu jang da ham Sovet
q o ‘shinlari g ‘alaba qozondi. Shu jangdan so‘ng G erm aniya armiyasi Sharqiy
frontda hujum qilish qobiliyatini butunlay y o ‘qotdi.
Ayni paytda 1942-yilning kuzida Buyuk Britaniya va AQSH qurolli
kuchlari ham hujum ga o ig a n edi. C h u n o n ch i, 1942-yilning 8-noyabrida
Buyuk Britaniya va A Q SH Shim oliy Afrikaga (M arokash va Jazoirga) yirik
desant tashladi. Ittifoqchilarga u yerdagi fransuz armiyasi ham q o ‘shildi.
M isrda ham Buyuk Britaniya armiyasi jangga shay turar edi. U larning bar-
chasi AQSH generali D. Eyzenxauer q o ‘m ondonligida hujum boshladilar.
Bu hujum natijasida Shim oliy Afrikadagi italyan-nem is arm iyasi tor-
m or etildi va 0 ‘rta dengizda ittifoqchilar nazorati o ‘rnatildi. Italiyaga bostirib
kirish uchun y o i ochildi. 1943-yil 10-iyul kuni ingliz-am erika armiyasi
Italiyaning janubiga tashlandi.
Italiya hukm ron doiralari M ussoliniga nisbatan fitna uyushtirdilar. 25-
iyul kuni unga nisbatan ishonchsizlik bildirildi va Italiya qirolining b u y ru g i
bilan u hibsga olindi. 8-sentabr kuni Italiya antifashist ittifoqchilar bilan
yarash bitim i im zoladi va urushdan chiqdi. Shunday qilib, Stalingrad, Kursk
janglari va Italiyaning taslim b o iis h i ikkinchi jah o n urushida tub burilish
yasadi. Endi agressorlarning m ag iubiyatga uchrashi m uqarrar b o iib qoldi.
Shunday b o is a -d a , G erm aniya armiyasi q o i qovushtirib o iirm a d i, u
Shim oliy va M arkaziy Italiyani bosib oldi va ingliz-am erika arm iyasining
y o iin i to ‘sdi.
G itle r o ‘ziga en g so d iq sh ax slard an ib o rat O tto S k orseni bosh liq
desantchilarni M ussolinini qutqarib kelishga yubordi. U lar bu vazifaning
uddasidan chiqdilar.
M ussolini Shim oliy Italiyaga olib kelindi va bu yerda G erm aniyaga
b o ‘ysunuvchi q o ‘g‘irchoq hukum atga boshliq etib q o ‘yildi.
Ikkinchi ja h o n urushida tub burilish ro ‘y berishi
va uning G erm aniya ham da uning ittifoqchila-
rining m agiubiyatini m uqarrar qilib q o ‘yishi bosib
olingan davlatlarda antifashistik va m illiy-ozod-
lik uchun kurashuvchi kuchlarni ruhlantirib yubordi. Bu esa, o ‘z navbatida,
ularning kurashni yanada kuchaytirishlariga olib keldi.
N em islar asirligidan qochishga muvaffaq b o ig a n turli m illat vakillari,
shu ju m la d a n , o ‘z b e k la r h am c h e t d a v latlard ag i q a rsh ilik k o ‘rsatish
harakatlarida dushm anlarga qarshi qah ram o nlarcha jang qildilar.
G ‘arbiy Yevropada qudratli qarshilik ko‘rsatish harakati m arkazi Fransiya
va Italiya edi. Fransiyaning barcha vatanparvar kuchlari 1943-yilda Qarshilik
Do'stlaringiz bilan baham: