1 m ln 720 m ing tonnaga o ‘sdi. U m um iy saylov huquqi haqida q aro r qabul
qilindi. Saylovchilar 3 m ln dan 4,3 m ln ga k o ‘paydi.
1929—
1933-yilIardagi jah o n iqtisodiy inqirozi Y aponiya iqtisodiyotiga
yanada katta zarba berdi. Bu yapon va am erika bozorlarining bir-biri bilan
juda m ustahkam bog‘lanib qolganligining, Y aponiya iqtisodiyoti boshqa
buyuk davlatlar iqtisodiyotiga nisbatan zaifligining, 1923-yilda yuz bergan
yer qimirlashi oqibatlari chuqurligining natijasi edi. Inqiroz, ayniqsa, qishloq
x o ‘jaligida og‘ir kechdi. A Q SH ga ipak eksport qilish hajm i 30 foiz kamaydi.
Ipak narxi keskin tushib ketdi. 1931 -yilga kelib sanoat m ahsulotlari 31,
eksport 65, im port 72 foizga qisqardi. Inqiroz yillarida ishsizlar soni 3 mln
k ish in i ta sh k il e td i. In q iro z m a m la k a t ic h k a risid a ijtim o iy a h v o ln i
keskinlashtirib yubordi. M am lakatda «Yosh zobitlar va yangi konsem lar
ittifoqi» vujudga keldi. U lar m ayda va o ‘rta tadbirkorlar m anfaatini ko‘zlar
edilar. Inqiroz ularning ahvolini yanada o g ‘irlashtirib yuborganligi yosh
zobitlarni befarq qoldirm adi. C hunki ular Y aponiya jam iyatida eng k o ‘p
zarar k o ‘rgan q atlam ning vakillari edi.
Ikkin chidan, Y aponiyaning harbiy-dengiz q u d ratin i cheklovchi turli
xalqaro sh a rtn o m a la r yosh zo b itlard a kuchli n o ro zilik uyg‘otdi. Biroq
Yaponiyada vujudga kelgan yangi ittifoq dem okratik kayfiyatdagi kuchlam ing
ittifoqi em as edi. A ksincha, bu ittifoq Y aponiyada fashizm y o ‘liga o ‘ta
bordi. Ayni paytda yosh zobitlar im peratorga sodiq edilar. U lar im perator-
d an eski k o n s e rn la r h u k m ro n lig in i c h e k la sh n i ta la b e ta b o sh lad ilar.
P arlam entga qarshi chiqdilar. Shu tariqa Y aponiya fashistlashib bordi. U lar
«panosiyo» va dunyoga hukm ronlik g‘oyalarini zo ‘r berib targ ‘ib eta bosh-
Iadilar. Yosh zobitlar yangi konsernlar egalarining hokim iyatga intilishini
q o ‘llab -q u w a tla y boshladilar. Biroq eski konsernlar katta moliyaviy qud-
ratga ega b o ig an lik la ri u ch u n ularning m avqei hali qudratli edi. Eski va
yangi konsernlar egalarini birlashtiruvchi bir om il mavjud edi. Bu om il —
dunyoga hukm ron b o iish g a intilish edi.
1932-yiIning 15-m ayida yosh zobitlarning fashistik isyoni k o ia rild i.
B uning natijasida, h a tto , m am lakat bosh vaziri Inukai o id irild i. Isyon
bostirilgan b o is a -d a , m am lakatda harbiylar mavqei har qachondagidan oshib
ketdi. Shu davrdan boshlab 1945-yilgacha hukum atni boshqarish faqat harbiy
byurokratiya vakillariga topshirilgani bejiz em as. Shunga qaram ay, 1936-
y iln in g 2 6 -fev ralid a 1500 harb iy q a tn a sh g a n ik k in ch i fashistik isyon
uyushtirildi. Isyon 29-fevral kuni bostirilgan b o is a -d a , u Yaponiya hukm ron
doiralarini qattiq tashtfishga solib q o ‘ydi. 17 isyonchi o id irild i. U lar m am -
lakatda ro ‘y bergan ch u q u r ichki siyosiy inqirozni agressiv harbiy harakat-
lar boshlash y o ii bilan b arta raf etishga qaror qildilar.
U rushdan so‘ng T inch okean havzalarida Y apo-
niyaning AQSH bilan m unosabatlari keskinlasha
b o rd i. B uning sababi h a r ikki to m o n n in g bu
Do'stlaringiz bilan baham: