E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»



Download 12,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/334
Sana23.01.2022
Hajmi12,93 Mb.
#403727
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   334
Bog'liq
Jahon tarixi

Tinchlik
shartnom alari
11


Avstriya  hududi  esa  sezilarli  darajada  o ‘zgartirildi.  X ususan,  Janubiy 
Tirolning  bir  qismi  Italiya  ixtiyoriga  o ‘tkazildi.  Chexiya  va  M oraviya  yangi 
tuzilgan  Chexoslovakiya  davlatiga q o ‘shildi.  Bukovina esa  Rum iniyaga  nasib 
etdi.
Avstriya  q o ‘sh in larining  soni  30  m ing  kishidan  oshm asligi  belgilab 
q o ‘yildi.  Floti  esa A ntanta  ixtiyoriga  o ‘tkaziladigan  b o id i.  B undan  tashqari 
Avstriyaning  G erm aniya  bilan  q o ‘shilishi  batam om   taqiqlab  q o ‘yildi.
1919-yilning  27-oktabrida  Parijga  yaqin  Neyi  shahrida  Bolgariya  bilan 
shartnom a  im zolandi.  Shartnom aga  k o ‘ra,  Bolgariya hududining  katta qismi 
Yugoslaviya,  G retsiya va  Rum iniyaga  o ‘tdi.  Ayni  paytda  unga  2,5  m lrd  oltin 
frank  kontributsiya  to ia s h   majburiyati  yuklandi.  Bolgariya qurolli  kuchlari- 
ning  soni  20000  kishidan  oshmasligi  belgilandi.
1920-yiIning  4-iyulida  Versal  saroyining  T rianon  zalida  Vengriya  bilan 
shartnom a  im zolandi.  Shartnom aga  k o ‘ra,  Vengriya  o ‘z  hududining  ancha 
qism idan  m ah ru m   etildi.  C h u n o n c h i,  Xorvatiya,  B achka  va  B anatning 
g‘arbiy  qismi  Yugoslaviyaga  o ‘tdi.  Rum iniyaga  Transilvaniya  va  B anatning 
sharqiy  qismi  berildi.
Chexoslovakiya  ham   esdan  chiqarilm adi.  Unga  Slovakiya  va  K arpatorti 
Ukrainasi  nasib  etdi.  Vengriyaga  berilgan  og‘ir  zarbadan  biri  —  bu  uning 
dengizga  chiqish  im koniyatidan  m ah ru m   etilganligi  b o id i.  Vengriya  30 
ming  kishidan  ortiq  qurolli  kuchga  ega  b o i a   olm as  edi.
A ntanta  davlatlari  1920-yilning  10-avgustida  Fransiyaning  Sevr  shahar- 
chasida Turkiya bilan shartnom a  im zolashdi.  Shartnom aga k o ‘ra,  Turkiyaga 
1914-yilning  I-avgustigacha  qaram   b o ig a n   hududlar  to ‘rtdan  uch  qismga 
kamaydi.
Turkiya  hududi  Kichik  Osiyo  va  Istam bul  shahrini  o ‘z  ichiga  olgan 
Yevropadagi  ozgina  joy  bilan  cheklab  q o ‘yildi.  Istam bul  shahri  poytaxt 
sifatida  qoldirildi.  Biroq  g ‘olib  davlatlar,  agar  Turkiya  Sevr  shartnom asi 
talablarini  bajarishdan  bosh  torta  boshlasa,  bu  qarorni  qayta  k o ‘rib  chiqish 
huquqiga  ega  edilar.  Q ora  dengiz  b o ‘g‘ozlarining  barcha  davlatlar  savdo  va 
h a rb iy   k e m a la ri  u c h u n   o c h iq   e k a n lig i  b elg ilab   q o ‘yild i.  T u rk iy a n i 
b o ‘g ‘ozlardan  o ‘z  harbiy  kuchlarini  olib  chiqib  ketishga  m ajbur  etishdi.
Aslida bu sh a rtla rb o ‘g‘ozlar ustidan  Buyuk  Britaniya,  Fransiya va  Italiya 
nazorati  o ‘rnatilishiga  im kon  berdi.  Turkiya  o ‘z  flotini  A ntanta  ixtiyoriga 
topshirish i  z a ru r  edi.  Bu  ham   yetm ag an id ek ,  Sevr  sh artn o m asi  g ‘olib 
davlatlarga  T urkiyaning  moliyasi  va  bu tu n   iqtisodiyoti  u stidan  nazorat 
o ‘rnatish  hu qu q in i  berdi.  T urkiya  arm iyasining  soni  50  m ing  kishidan 
oshmasligi  belgilandi.  Sevr  shartnom asi  Turkiyaga  A n tan ta  davlatlarining 
yarim  m ustam laka tartibini o ‘m atdi.  Birinchi jah o n  urushi  tugagandan  keyin 
Y evropada  xalqaro  kuchlam ing  yangi  nisbati  belgilangan  Versal  tizim i  shu 
tariqa  shakllandi.  Bu  tizim   Yevropa  siyosiy  xaritasini  qayta  qurish  va  dun- 
yoni  qayta  b o iib   olishni  huquqiy  jih atd an   rasm iylashtirishning  o ‘ziga  xos 
shakli  edi.
12



Download 12,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   334




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish