Ijtimoiy himoya
borasidagi tadbirlar
m ajm ualari barpo etish kabilar yuklatildi. Shu orqali 8 m ln ishsiz ish bilan
ta ’m inlandi. K am bag‘al oilalardagi 18—25 yoshli ishsiz fuqarolar uchun
m axsus lagerlar barpo etilgan. U larda tekin t a ’lim berilib, bu ishsizlar
sanoatning yangi tarm oqlari uchun zarur ixtisosliklarga o ‘rgatildi.
H ar bir shtatga ishsizlarga yordam k o ‘rsatish uchun dotatsiyalar ajratil-
di. N atijada bu tadbirlar A Q SH ni ijtim oiy larzalardan saqlab qoldi.
«Yangi y o ‘l» AQSH qishloq xo‘jaligini ham qam rab oldi. C hunki inqiroz
A QSH qishloq x o ‘jaligiga ju d a katta ziyon yetkazgan edi. Buning oqibatida
ko‘plab fe rm e rx o ‘jaliklari halokatga uchradi. A Q SH Kongressi 1933-yilning
12-mayida «Ferm erlarga yordam haqida» qonun qabul qildi. Q onunga ko‘ra,
qishloq xo‘jalik m ahsulotlarining xarid narxlari oshirildi. 0 ‘z navbatida,
ferm erlar ekin m aydoni va chorva mollari sonini qisqartirish haqida davlat
bilan shartnom a tuzishlari lozim edi. Shunday qilgan ferm erlarga m ukofot
belgilandi. F erm erlarning qarzi davlat hisobiga o ‘tkazildi yoki uni to ‘lash
n o m a ’lum m uddatga t o ‘xtatib q o ‘yildi.
Ayni paytda ferm erlarga kredit berildi va n ih o y atd a n o c h o r ferm er
xo ‘jaliklari tugatildi. Bular jam i ferm er x o ‘jaliklarining 10 foizini tashkil
etgan. Bu tadbirlar A m erika qishloq xo‘jaligini halok atdan saqlab qoldi.
«Yangi y o ‘l» siyosati ijtim o iy h im o y an i harn
e ’tibordan chetda qoldirm adi. C h u n o n ch i, 1935-
yilda Kongress «Vagner qonuni»ni qabul qildi.
U nga k o ‘ra, ishchilar jam oaviy shartnom a tuzish huquqiga ega b o ‘ldilar.
Ayni paytda ishchilarga ish tashlash huquqi ham berildi. Ish tashlashda
qatnashganlik u ch u n ta ’qib etish taqiqlandi.
Shu yili A Q SH tarixida birinchi m arta ijtim oiy sug‘urtalash haqida
q onun qabul qilindi. U n d a keksalarni t a ’m inlash; ishsizlik b o ‘yicha yordam
puli to ‘lash; nogironlarga, yolg‘iz oilalarga va yetim bolalarga nafaqa to ‘lash
ko ‘zda tutildi. Bu hodisa adolatli jam iyat qurilishi y o ‘lidagi katta qadam
edi.
«Yangi y o ‘l» keng o m m an in g ahvolini yaxshilash u chu n eng boy oila-
larning d arom adlariga q o ‘shim cha soliq solishni izchillik bilan am alga
oshirdi. Shu tariq a, F. R uzveltning «yangi y o ‘li» d u ny od a eng k o ‘lam li
inson huquqlari va konstitutsiyaviy kafolatlar tizim in i vujudga keltirdi.
O qibatda A Q SH da dunyoda eng yuqori turm ush darajasi ta ’m inlandi. «Yangi
y o ‘l» A Q SH ga buyuk, g u llab-yashn ay otgan, ijtim oiy-iq tiso diy jih a td a n
m ukam m al davlat sh u h ra tin i keltirdi.
A QSH tashqi siyosatida ikki oqim , y a’ni izolat-
sionizm va internatsionalizm tarafdorlari o ‘rtasida
kurash ketdi. Izolatsionizm tarafdorlari A Q S H ning faol tashqi siyosatiga
qarshi edilar. U lar asosan ichki m uam m olar bilan shug‘ullanishni afzal
bildilar. Internatsionalizm tarafdorlari esa, A Q SH ja h o n siyosatining faol
ishtirokchisi b o ‘lishi kerak, deb hisoblardilar. O xir-oqibatda bu oqim g‘alaba
qozondi.
Do'stlaringiz bilan baham: