Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Иссиқлик ўтказувчанлик. Aшёнинг бир юзаси (сирти) иссиқ, иккинчи юзаси совуқ бўлса, ундан иссиқ оқим ўта бошлайди. Унинг иссиқликни ўтказишига қараб иссиқлик ўтказувчанлик даражаси топилади. Aшёнинг бу хусусияти иссиқлик ўтказувчанлик коеф­фициенти () орқали ифодаланади. Иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти ҳароратлар фарқи (т₁  т₂) 1°C, қалинлиги 1м, юзаси 1 м² га тенг бўлган намунанинг бир юзасидан иккинчи юзасига ўтган иссиқлик миқдорига тенг.
Aшёнинг иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти тажрибахонада аниқланади. Иссиқлик ўтказувчанлик, аввало ашёнинг тузилишига боғлиқ.
Масалан, органик зич ашёлар (полимерлар ва битумлар) учун 0,25—0,35 га, анорганик ашёлар учун эса   5,0 Вт/(м  °С) гача бўлиши мумкин.
Ҳавонинг иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти ниҳоятда кам бўлганлиги учун ( 0,02), бу кўрсаткич доимо ашёнинг ғоваклилигига боғлиқ бўлади. Aшё қанча серғовак бўлса, унинг зичлиги шунча кам бўлади. Бинобарин, ғоваклар ҳаво билан тўлганда унинг иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти камаяди.
Қурилиш ашёлари иссиқлик ўтказувчанлик коеффициентига кўра қуйидаги синфларга бўлинади: A   0,08 гача; Б 0,8  0,12; Д  0,12-0,2 ва  Э  0,2 0,24. Иссиқликни сақловчи кон­струкциялар ва конструкцияларбоп ашёлар учун  0,21 Вт/(м  °C).
Ташқи деворларни қуришда, томбоп ва қаватлараро плиталарни тайёрлашда, иссиқ қувурларни муҳофаза қилишда ишлатиладиган ашёлар илмий асосда танланса, республикамиз коммунал хўжалиги соҳасида энг қимматли энергия манбаини тежаган бўламиз. Aшёнинг ғоваклари сувга тўлиши билан унинг иссиқлик ўтказув­чанлиги ортади (ҳавоникига нисбатан 25 марта кўп).
Баъзи қурилиш ашёларининг иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти 1.2-жадвалда келтирилган.


1.2-жадвал


Баъзи ашёларнинг иссиқлик ўтказувчанлик коеффициенти
Газ ўтказувчанлик. Бинонинг ички ва ташқи томонларида босимлар фарқи бўлганлиги сабабли, деворлар ва қаватлараро плиталардан ҳаво ўтади. Aшёнинг ҳаво ёки газни ўтказиш ху­сусияти унинг газ ўтказувчанлик коеффициенти билан белгиланади.
Газ ўтказувчанлик коеффициенти  — деворнинг қалинлиги а  1м, юзаси С  1м² ва унинг икки томонидаги босимлар фарқи (п₁  п₂)  1мм симоб устунига тенг бўлган ҳолда   1 соат давомида ўтказган газ миқдори билан ўлчанади.
Баъзи ашёларнинг газ ўтказувчанлик коеффициенти қуйидаги 1.3-жадвалда келтирилган.


1.3-жадвал