E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

5.28. Rasm. Nasosli o‘rnatmanig haraktyeristikasi. 
H
nom
 
H, m
 
G, m
3
/s
 

---

320 
Bunday rejimda nasos stantsiyasi elektr yuritmasining iste‘mol 
quvvati quyidagicha: 
500*12,5*1*9,81
21, 0
.
3600
3600*0,9*0,9
В
В
В
В ЧЎ
G H
g
P
кВт

 



Bu yerda,
ЧЎ

- chastota o‗zgartirgichning F.I.K., 0,9 ga teng. 
Nasos stantsiyasi bir yilda 8000 soat ishlaganda, drosselashtirish 
joyiga EYuChO‗ ni ishlatishda bir yilda EE ni tejash quyidagicha 
hisoblanadi: 
(
)8000
844000
*
Б
В
W
P
P
кВт с
 


Yillik iqtisodiy samara: 
230*844000 194120000
.
Т
Э С W
руб

 

Т
С
- EE ning 1 kVt*s qiymati, 1,1 so‘ml. 
EY ChO‗ ni qiymati taxminan S=200 kVt*100$·30,5=610 000so‘ml. 
EY ChO‗ ni ishlatish yevaziga harajatni qoplash muddati quyidagicha 
hisoblanadi: 
610000*1,3
0,85
928400
OK
Э
T
года
С



5.16. Yoritish tizimida elektr tejamkorlik. 
Yoritish tizimlari asosan korxonalarda boshqa joylarda ishlatilib, 
ishlab chiqarilgan EE ning 10 % igacha iste‘mol qiladi.
Sanoatda sun‘iy yoritish umumiy, mahalliy va kombinirlashgan 
bo‗ladi. Umumiy yoritish tizimlari yig‗ish tsexlari, omborxona binolari va 
bashqa joylarda ishlatiladi. Mahalliy yoritish tizimlari muayyan ishchi 
joyida aniq ishlarni bajarishda ishlatiladi. Kombinirlashgan yoritish 
tizimlari eng yuqori, yuqori va o‗rta aniqlikdagi ishlarni bajarish uchun 
ishlatiladi. Amaldagi yoritish tizimlarida EE ni tejash quyidagi holatlarda 
amalga oshiriladi: 
-
yuqori samarali yorug‗lik manbasini ishlatish; 
-
elektron kommunikatsiya apparaturalarini ishlatish; 
-
yorug‗lik manbalarining elektr ta‘minotining oqilona rejimini tuzish; 
-
yoritish tizimlarini oqilona ekspluatatsiya qilish; 

---

321 
-
yoritish tizimlarini avtomatlashtirish. 
Yuqori samarali yorug‗lik manbasini ishlatish. Yorug‗lik manbalarini 
eskilari bilan almashtirish uchun tanlashda yoki korxonaning yorug‗lik 
tizimlarini qayta tiklashda yorug‗lik qaytarish, yorug‗lik taqsimlash va 
uning ishlash muddatining ma‘lumotlariga tayaniladi. Ichki va tashqi 
yoritish tizimlari uchun chiroq (lampa) larning ishlash muddati va 
yorug‗lik qaytarish parametrlari 5.3-jadvalda ko‗rsatilgan.