E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

Kremniyning ishqor bilan о ‘zaro ta ’siri.
Oldingi tajribada 
olingan kremniy kukunidan ozgina olib, probirkaga soling 
va uning ustiga 2—3 ml konsentrlangan ishqor (N aO H ) 
eritm asidan quying. Probirka og'zini gaz o ‘tkazgich egik 
nay o ‘rnatilgan tiqin bilan berkiting. Ajralib chiqayotgan 
gazni suv ustida yig'ing va uning tabiatini o ‘rganing. 
Reaksiya tenglam alarini yozing.
2. Silikat kislota geli va zolining olinishi.
a) 
silik a t kislotaning olinishi.
Probirkaga natriy sili- 
katning yangi tayyorlangan eritm asidan 5 tom chi solib, 
unga 6—7 tom chi 2 n li xlorid kislota eritmasidan tomizing. 
Eritmani shisha tayoqcha yordamida yaxshilab aralashtiring 
va silikat kislota geli hosil b o 'lish in i belgilang. Reaksiya 
tenglam asini yozing.
b) 
silik a t kislota zolidan uning gelini hosil qilish.
P ro­
birkaga 4—5 tomchi konsentrlangan xlorid kislota tomizing, 
ustiga 1—2 tom chi natriy silikatning to ‘yingan eritmasidan 
qo'shing. Hosil b o ‘lgan silikat kislota zolini gaz gorel- 
kasining past alangasida silikat kislota geliga o ‘tguncha 
qizdiring. Q izdirish qanday aham iyatga ega?
B O R
D .I. M endeleyevning elem en tlar davriy sistem asida 
borning tutgan o ‘rni, elektron konfiguratsiyasi va atom 
o ‘lcham ini nam oyon qiladigan oksidlanish darajasini ko‘r- 
sating.
BOR BIRIKMALARI
1. 
Buradan borat kislota olish.
Probirkaga 5—6 tom chi 
b uraning issiq to ‘yingan eritm asidan quying, unga 2—3 
tom chi konsentrlangan sulfat kislota qo‘shing. Borat kislota 
hosil b o ‘lishi reaksiyasi tenglam asini m olekulyar va ionli
67

---

shaklda yozing. Bura qaysi kislota tuzi hisoblanadi? Bu 
kislotaning emperik formulasini va gidratlangan oksid holida 
yozing. Buraning kimyoviy nom ini keltiring.