Э. Бе гм а то в, А. М а м а т о в адабий норма назарияси (А дабий н орм анинг типлари) II қисм

:
4) таҳврча соддя тил кўршшшлари;
5) лтҳаллий, ҳудудий лаҳж а\
Тил иормаси тушунчасипииг тилиипг келтирилгаи ижтимоий-
еазифавий ( фукционап) кўршшшшриси туписа&ати ҳаидай? Норма тил 
яшат шахлларитшг бсрчаси учун хосми? Ушбу масалаттг пгўғри ҳал 
этилиши; а) умуиан тил пермиси тушупчисшт; б) копкрет бир тил 
учуи хос упумнорма тушунчасини; е) адябяй нормя тушуичасипи тўғрн 
тулзуииш ва тўғри талқян қилишга имкои Ьеради.
Қайд қилнпгалндек, иорма умуяиил лусу«ли>зл. Лммо ушбу 
ҳоднсани синхроник йўсинда тушуяилгаии ҳолда уви фақат адабий 
тилга хсс ҳодиса деб билиш ҳоллари учраб турадн. Бувга игскн варса 
саёабчи бўлмоқаа.'
1, Норма туюуичаси кўпроқ аёябий тилга доир тишрёа талқин 
циаинади;
2
.
Нормани фақат опгли итпаигап ёеягипиигаи, воснталар, 
цоидаяар деб ёилитди,
Норма ҳодисасининг тилнинг ?*арча яша*в авакллари учун хослигя 
тилшуиослвп: фанвда анча кеиг изоҳлвлгав.
'Вояросьз формирования и развития яацвдиальньах язьзков, - Москва, 
1969, стр.5.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

70
Ҳар қандай иутқий кўринишнинг маълум нормаларга амал 
қилпшинн А.М.Пешковский ҳам таъкидлагаи. Уиииг фикрича, ҳар 
қандан нутқ гапирувчидап маълум аниқлик, тўғриликни талаб қиладн. 
Шу сабабли “норма” маълум даражада ҳар қандай нутқ, гаплашнш 
табнатнга хосдир. Табинй, эркии гапнришнинг турли кўринишларк хам 
нормалнднр. Ҳатто адабий тилда гапирувчн шахс одднй ва табнкй 
тнлда ганнрувчнга нисбатан фнкр англатишда кўпроқ қийналади*.
Норма ҳар қандай “жамоавий нутқ” “лаҳжавий муҳит”, бошқа