TOVUSH O`ZGARISHLARI
Tovush tushishi – Bu fonetik o’zgarishning ikki xil shakli mavjud:
a)Talaffuzda tovush tushirib aytiladi, bunda ko’pincha so’zning oxiridagi undosh tovush tushiriladi: go’sh(t), g’ish(t), Samarqan(d)
b) Yozuvda tovush tushishining 6 xil shakli mavjud:
1) sen, men lomoshlariga –ning, -ni, -niki qo`shimchalari qo’shilganda qo`shimchadagi bir n tushadi: menni emas meni, mening, meniki.
2) ikki, olti, yeti sonlariga –ov, ovlon, ala qo’shilganda: ikkiov emas ikkov, oltov, yettov, ikkala.
3) Shahar, burun, og’iz, bag’ir kabi so’zlarga egalik qo`shimchalari qo’shilganda: og’izim emas og’zim, burunim emas burnim
4) sifatlarga fe’l yasovchi –ay qo’shilsa past+ay=pastay emas pasay, sust+ay=sustay emas susay
5) fe’llarga –il qo`shimchasi qo’shilsa ayir, qayir = ayiril, qayiril emas ayril, qayril
6) chetdan o’zlashgan so’zlarda: metall, gramm so’zlariga –mi, -lar qo’shilsa so’z oxiridagi 1 tovush tushadi: grammmi emas grammi, metalllar emas metallar shaklida yoziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |