Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

MASHG‘ULOT № 7
MAVZU: FARMATSEVTIK KORXONALARDA YORITISH TIZIMLARI.

Mavzuda qo‘llanilgan tayanch iboralar; Hayot faoliyat xavfsizligi, faoliyat, yoritish vositalari, lampalar, yoritilganlik, yorug‘lik tezligi, to‘lqin uzunligi, yoritilganlik koeffitsienti, yorug‘lik oqimi, ravshan-lilik, ultrabinafsha va infraqizil nurlari, elektromagnit maydon.

Mashg‘ulot maqsadi: YOrug‘lik inson mavjudligining muhim shartlaridan biri sanaladi. YOritish hakida umumiy ma’lumotlar. YOritishning asosiy o‘lchov birliklari. YOrug‘likning asosiy tavsifi va o‘lchov birliklari. Sanoat korxonalarini yoritish usullari. Sanoat korxonalarini yorishga qo‘yiladigan asosiy talablar. YOritgichlar va ularni joylashtirish. Xavfsizlikni ta’minlash yo‘llari xaqida ma’lumot berish. Ish joyining sun’iy yoritilganligini tekshirish, uni baholashni o‘rganish va yoritish qurilmalarining samaradorligini baholash usullarini o‘zlashtirish.
S
O’qituvchi:
Yoritish qurilma-
lari turlari


eminar mashg‘ulotini yoritishda “Qorbo‘ron” pedagogik texnologiya usulidan foydalaniladi.

Mavzuning ahamiyati. YOritish tabiiy (bevosita quyosh yordamida uning nurlarini fazodagi diffuziyasi orqali) va sun’iy (elektrik lampalar yordamida amalga oshiriladigan) bo‘ladi.

YOrug‘lik - bu elektromagnit spektrini ko‘rinadigan nurlanishidir. Elektromagnit spektrlarining to‘lqin uzunliklari 10 n.m dan 340000 n.m gacha oralig‘i spektrlarning optik jarayoni deb ataladi, bundan 10 dan 380 n.m i infraqizil nurlar, 380 dan 770 n.m i ko‘rinadigan nurlar va 770 dan 340000 n.m. gacha bo‘lganlari esa ultra-binafsha nurlar deb aytiladi. Biz ko‘zimiz bilan binafsha rangdan to qizil ranggacha bo‘lgan yorug‘lik nurlarini sezamiz.
YOritish sifatini baholashda foydalaniladigan asosiy yorug‘lik-texnik kattaliklariga yorug‘lik kuchi, yoritilganlik, qaytarish koeffitsienti, yorug‘likning yorqinligi, yoritilganlik pulsatsiya koeffitsienti, yoritilgan-likni notekislik koeffitsienti va boshqalar kiradi.

1. 
   YOrug‘lik kuchi (I). YOrug‘lik kuchining o‘lchov birligi sifatida kandela (kd) 1 kd qabul qilingan 101325 Pa bosim ostida 2046,65^oK haroratda qotayotgan platinaning 1/600 000 m² yuzasidan tarqalayotgan yorug‘lik kuchi-bir kandela deb qabul qilingan (davlat nur etaloni).
   
2. 
   Moddiy burchak (ω). O‘lchov birligi sr qabul qilingan. Bir steradian (sr)-uchi sfera markazida bo‘lgan, sfera yuzasida tomonlari sfera radiusiga teng kvadrat yuza kesuvchi moddiy burchak.
   
3. 
   YOrug‘lik oqimi (F). Bir lyumen (lm) bu yorug‘lik kuchi 1 kandela bo‘lgan nuqtaviy manbadan 1 sr moddiy burchak ostida ajralgan yorug‘lik oqimi.
   

F=I ω ,
bu erda, F-yorug‘lik oqimi, lm;