Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

 
14-rasm. Suvli ajratmalar olinishining texnologik jarayoni.
32
 
 
Alkaloidlar o’simliklarda asos holida bo’ladi. Tuz holidagi alkaloidlar suvda yaxshi eriydi. 
Asos holidagi alkaloidlarni eruvchanligini oshirish uchun tuz holiga o’tkaziladi va bu maqsadda 
0,83% xlorid kislotasi 1% limon kislotasi va vino kislotasidan foydalaniladi. 
Xin o’simligi po’slog’idan damlama tayyorlashda boshqalarga nisbatan 0,8% xlorid 
kislotasidan foydalangan ma’kul. SHoxkuyadan damlama tayyorlanganda shu kislotadan xom 
ashyo tarkibidagi alkaloid miqdoriga 4 barobar ko’p miqdorda qo’shiladi. SHoxkuyadan 
(sporыnya) suvli ajratma olish uchun A. L. Ledneva ko’rsatmasi bo’yicha qaynayotgan suv 
hammomiga 30 min davomida qo’yiladi va tezlik bilan sovutiladi, chunki shoxkuya alkaloidlari 
issiqlikka chidamli emas. Shuning uchun ham shoxkuyadan damlama emas, qaynatma
tayyorlanadi. SHoxkuyaning yangi maydalangani ishlatilishi kerak, chunki uni tarkibidagi 
yog’lar
tez achish xususiyatiga ega. Termopsis o’simligidan damlama tayyorlashda uning 
32
Гаврилов А.С. Фармацевтическая технология. Изготовления лекарственных препаратов.-«ГЭОТАР-
Медиа».- Москва.-2016. (760 bet) 

---

tarkibidagi alkaloidni tuz holiga o’tkazish shart emas, chunki bu o’simlikda alkaloidlar asos 
holdagisi ham, tuz holdagisi ham suvda yaxshi eriydi. Agar o’simlik XI DF da ko’rsatilgan 
miqdordan ya’ni 1,5% dan ko’p alkaloid saqlasa, olingan o’simlik miqdori quyidagi formula 
bo’yicha hisoblanadi: 
Masalan: 200 ml termopsis damlamasi tayyorlash kerak bo’lsin. 
Rp.: Infusi herbae Thermopsidis 200 ml 
D.S. bir osh qoshiqdan kuniga 3 mahal ichilsin. 
O’simlik o’z tarkibida 1,6% alkaloid saqlaydi. Buning uchun o’simlik miqdori topiladi. 
Termopsis 1:400 nisbatda tayyorlanadi. 200 ml damlama uchun 0,5 g olish kerak. 
Alkaloid miqdori ko’p bo’lgani uchun bu miqdor qaytadan hisoblanadi. 
47
,
0
6
,
1
5
,
1
15
,
0



X