Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

uzunasiga kesimi: 
1
 
- gul qobig'i; 2- 
endosperm; 3- aleyron qismi; 
4-
 
umg ‘ qobig 'i;
 
183

---

I
tip - shakli cho‘zinchoq va konsistensiyasi shishasimon yoki yarim 
shishasimondir. 
II
tip - shakli yumaloq, konsistensiyasi shishasimon, yarim shi-
shasimon va unsimon. 
Donining tipidan qatiy nazar sholi qiltiriqli va qiltiriqsiz bo‘ladi, oq 
rangdan to‘q jigarranggacha bo‘ladi. 
Sholi donidan samarali foydalanib, yuqori sifatli yorma olish uchun 
uning texnologik xususiyatlarini aniqlash talab etiladi. 
Sholi donidan yuqori sifatli yorma mahsulotlari olish uchun donning 
gul qobig‘i kam bo‘lib, ma’lum namlikda, bir xil yiriklikda, to‘la pishgan 
va mag‘zi bir xil konsistensiyada bo‘lishi kerak. 
Sholi donining texnologik xususiyatlaridan biri - uning endos- 
permida mikrodarzlaming hosil bo‘lishidir. 
Nam, issiqlik va boshqa omillar ta’sirida sholi doni endospermida 
hosil bo'lgan mikrodarzlar texnologik jarayonlarga salbiy ta’sir etib, butun 
mag‘izning kamayishiga olib keladi. 
Sholining gul qobig'i miqdori 20 % ni tashkil etadi. 
29-jadval
 
Oqlanmagan va oqlangan sholi donining sifati. 
sholi
uzunligi, mm
eni, mm
qalinligi,
mm
1000 dona don ning 
og‘irlish, g
Oqlanmagan
sholi
6,8 + 7,5
3,2-3,5
1,4-2,2
25,0-43,0-45,0
Oqlangan
yorma
5,25 - 5,5
2,3- 3,0
1,75-1,85
-
Arpa donining shakli tuxumsimonga o‘xshash, uchlangan, yuzasi esa 
burmali boMib, mag‘izga mustahkam yopishgan (71-rasm). 
184

---