Donni saqlash va birlamchi qayta ishlash texnologiyasi

Sulining shaffofligini aniqlash. Suli shaffofligi qo‘lda, mag‘zini gul shaffoflaridan siqib chiqarib aniqlanadi. Suli donini ariqchasini yuqoriga qaratib chap qo‘lning ko‘rsatkich barmo-g‘iga qo‘yiladi va bosh barmoqning tirnog‘i bilan murtak tarafidan eziladi. Shaffof orasida mag‘iz ko‘rinishi bilan pinset bilan olib uni stakanga qo‘yiladi. Ikkala namuna ishlov berilgan don-lardan ajratilgan shaffoflar tortiladi (har bir namuna alo-hida). Shaffoflar miqdori, ikki o‘rtacha aniqlashning natijasi singari foizda ifodalanadi.
Sulining shaffofligi 18-48% oralig‘ida bo‘ladi. Elakda (teshik kattaligi 1,8x20 mm) qolgan sulida 65% toza mag‘iz mavjud donlarning bazis sifati hisoblanadi; shaffoflari - 27%; mayda sulida (1,8x20 mm teshikli elakdan o‘tkazilgan) 5%.
Dondagi toza mag‘izning foizli miqdori. Toza mag‘izning mavjudligi yorma ekinlari don sifatini asosiy ko‘rsatkichlaridan biridir. Dondagi toza mag‘iz miqdori tayyor mahsulot chiqishiga uzviy bog‘liqdir. Yuqori miqdorda toza mag‘izning bo‘lishida (bosh-qa teng sharoitlarida) ko‘p yorma chiqishi mumkin. Bu ko‘rsatkich yorma korxonalarida yorma chiqishini hisoblashda majburiy hisoblanadi. Toza mag‘iz miqdori uni ifloslanganligi va shaffofligini aniqlanganidan keyin belgilanadi.
Tariq, grechixa va sholida mag‘iz quyidagi formulada topiladi:

bu erda:X – toza mag‘iz foizi; A – begona va don aralashmalaridan tashqari, sog‘lom donlar foizi; B – don aralashmalar foizi; O – po‘sti shilingan donlar foizi; P – shaffoflar foizi.
Suli donidagi toza mag‘iz miqdorini aniqlash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:

bu erda:X – toza mag‘iz foizi; P – sulining toza donida gul shaffoflari foizi; S – begona aralashmalar foizi; Z – don aralashmalari foizi; M – diametri 1,8x20 elakdan o‘tgan mayda donlar foizi; O – po‘sti shilingan donlar foizi (diametri 1,8x20 mm elakdagi shilingan donlar qoldig‘i); K – asosiy donga mansub bo‘lgan bug‘doy, javdar va arpa donlari foizi.
Jihoz va meteriallar: texnik tarozilar, bo‘lgich, laboratoriya elaklari to‘plami, chinni idishcha (xovoncha), po‘st shilgich, tekshirish taxtalari, shpatellar, pinsetlar, yorma ekinlari doni.