Domna pechining tuzilishi va ish jarayoni

Qayta ishlanadigan cho‘yanlar. Bu cho‘yanlar qattiq va
mo‘rtdir. Sababi shuki, bu cho‘yanlarda uglerodning hammasi yoki
ko‘proq qismi temir bilan kimyoviy birikma temir karbidi (Fe3C)
holatida, qolgani grafit tarzida bo‘ladi.
Quyma cho‘yan!ar. Bu cho‘yanlarda uglerodning ko‘p qismi
erkin holatda, ya’ni grafit tarzida bo‘fadi. Quyma cho‘yanlaming
boshqa cho‘yanlarga nisbatan afzalligi shundaki, ular yuqori oquvchanlik, qotganda hajmning kam kirishishi, suyuqlanish temperaturasining nisbatan pastligi, oson kesib ishlanishi kabi xossalarga ega.
Maxsus cho‘yanlar. Bu cho‘yanlar tarkibidagi doimiy mavjud
element Si, Mn laming miqdori odatdagi cho‘yanlamikiga nisbatan
ko‘p boiadi.
Shuni qayd etish kerakki, cho‘yanlaming asosiy stmkturasidan tashqari tarkibidagi grafitning qanday shaklda boiishiga qarab ular kulrang,
juda puxta va bolg‘alanuvchan cho‘yanlarga ham ajratiladi. Kulrang
cho‘yanlardan juda puxta cho‘yanlar olish maqsadida suyuq holatdagi
cho‘yanga oz miqdorda Mg, yoki boshqa elementlar qo‘shiladi.
Bolg‘alanuvchan cho‘yanlar olish uchun esa oq cho‘yanlar
quymalari maxsus rejimda yumshatiladi.
Domna shlagi. Shlakdan shlak paxtasi, gisht, sement, shlak
bloklari va boshqa materiallar olishda foydalaniladi.
Domna gazi. 0 ‘rtacha bir tonna cho‘yan olinganda 3000 m3
hajmgacha domna gazi ajraladi. Bu gaz tarkibida 26-32 % CO, 2-4 %
H2, 0,2-0,4 % CH4, 8-10 % C 0 2 va 56-63 % N2 boiadi.
Domna gazining tarkibidagi ko‘pgina yonuvchi gazlar tozalangach, ulardan havo qizdirgichlarda, bug‘ qozonlarida va boshqa
joylarda yoqilgi sifatida keng foydalaniladi.