Dolzarb masalalari annotatsiya

Rivojlanayotgan mamlakatlarda xalq maorifiga keyingi yillarda katta e'tibor berilmoqda. Masalan, Osiyoning ko'pgina mamlakatlarida
1985 yildagiga nisbatan xalq ta'limi uchun ajratilgan mablag' 20 barobardan ortiq o'sdi. Ayniqsa, Malayziya, Saudiya Arabistoni, Iordaniya, Singapur, Janubiy Koreya, Tailand, Suriya, Hindiston, Pokiston, Turkiya kabi malakatlarda xalq maorifi rivojlanishi ancha yuqori bo'ldi. Osiyodagi ko'pchilik mamlakatlarda bolalar 5-7 yoshdan boshlab maktabga bora boshlaydilar.
Bangladesh, Birma, Livan, Pokiston, Shri-Lankada maktabga 5 yoshdan boradilar.
AQSH, Buyuk Britaniya, Yangi Zelandiya, g'arbiy Yevropa davlatlarida evristik suhbat metodi keng tarqalgan. Kartinalar, tarqatma kartochkalar usulida turli chizmalar jadvallar, xaritalar turlicha xatoliklarga yo'l qo'yib tuziladi, muammolar savollar o'quvchilar diqqatiga havola etiladi.
Bunda asosiy e'tibor o'quvchilarni ko'proq mustaqil bilim olishga, kichik tadqiqotlar qilishga o'rgatishdan iborat


2




O'quvchilarda ishbilarmonlik, uddaburonlik xislatlarini shakllantirish uchun ham ko'proq misol va masalalardan foydalaniladi.
XORIJIY TA'LIM MUASSASALARINING TAJRIBASIDAN
• Oliy o'quv yurtlarida kadrlar tayyorlash, ta'lim tizimini isloh qilishning jahonda tan olingan, tajribada isbotlangan 4 ta modeli mavjud. Bular AQSH, Frantsiya, Germaniya va Yaponiya mamlakatlarining modellaridir.
• Ular, garchi, umumiy qoida va yo'nalishlar bo'yicha bir-biriga yaqin bo'lsa-da,
lekin mavjud mamlakatlarning hozirgi iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy holati, milliy xususiyatlari hamda fuqarolarning yashash sharoitidan kelib chiqib, farq qiladi.
AMERIKA QO'SHMA SHTATLARI TA'LIM TIZIMI:
Amerika qo'shma shtatlarida o'rta ta'lim 12 yil bo'lib boshlang'ich o'rta va quyi maktablarga bo'linadi. Aksariyat qismi davlat maktablaridan iborat va ularda o'quvchilarning 88 foizi o'qiydi. Ta'lim muassasalarini davlat va shahar buyudjetlari moliyalashtiradi.
Amerika qo'shma shtatlarida yalpi ichki mahsulotning 7.5 foizi har yili ta'limga sarflanadi. 12 foiz o'quvchilar xususiy maktablarga boradi, ularning moddiy resurslari ota-onalar, turli mablag'lar va xayriya mablag'lari hisobidan shakllantiriladi.
Har bir sinf xonasi televizor va kompyuterga ega. Kompyuter sinflari yuqori tezlikdagi internetga ulangan. Amerikada nusxa ko'chirish uskunalari juda ko'p joylashtirilgan. Deyarli barcha vazifalar bosma shaklda beriladi. Boshlang'ich maktabda har yil sinf o‘qituvchisi o'zgaradi. Boshlang'ich sinflarda matematik bilimlarning hajmi Rossiya va Angliya maktablari darajasiga nisbatan biroz yengilroq.
Ko'paytirish jadvali 3-sinfdan boshlanadi.
Amerika qo'shma shtatlarimaktablaridagi o'ziga xos xususiyatlaridan biri har bir o'quvchining, “Hisobot kartasi” yuritilishidir. Unda o'quvchi 10 xil xatti - harakati bo'yicha baholanadi. Ota-onalar farzandlariga oqsayotgan tomonlarini aniqlab, uni tuzatishga harakat qilishadi.


3




Amerika pedagoglari haftasiga bir marta 1-3-sinf o'quvchilari uchun “Sevimli o'yinchoq” metodini qo'llashadi. Bu metodda bolalar o'yinchogini tariflaydi.
Maktablar raqamlanmaydi, ular hududlar boyicha yoki mashhur kishilar nomi bilan ataladi.
• Bolaligidanoq o'z kuchiga tayanishga o'rgatiladi.
• Har bir amerikalikda kelajakka ishonch uyg'otiladi.
Ana shu «Amerika orzusi» kishilarni yangi maqsadlar sari rag'batlantiradi
• Amerika maktablarida bitirish imtihonlari yo'q.
• Har bir abiturient oliy o'quv yurtiga kirish uchun matematika va ingliz tilidan sinov (test) topshiradi.
• Bu har yili 3—4 marta o'tkaziladi.
• Sinov savollari kitob shaklida har yili chop etiladi.
• Amerikada talabalar matematika va ingliz tilidan kirish sinovlarini 10-12 sinflarda o'qib yurgan vaqtlarida, o'zlariga qulay paytda topshira oladilar.
• Bulardan tashqari murakkablashtirilgan sinov ham bor. Sinov topshirsa talabaga maxsus stipendiya beriladi.