Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

1 «Хуршид», 1906, 6- сон.
228

---

д а в л а т думаси о р ка ли , конституцион-монархия тузумида 
а м а л г а ош ириш мумкиндир деб билди.
Бе^буд и й хам Туркистонни и дора цилишни ислох 
л и ш ^ ац и д аг и л о йи хасн да мана шу т а л а б л а р д а н келиб 
чи^ади, Б у л о й и ^ а д а в л а т д умасининг мусулмон ф р ак - 
ц иясига ю б орилган ва бир нусхаси Туркистонни ревизия 
ки л ган гр аф П а л е н н и н г ^ул и га топ ш и рил ган эди.
Б е^буд и й Турки стои да 
м усулм онл ари и нг дииий ва 
ф у ^ а р о л и к и ш л ари билан шурулланувчи м а р к а з л а ш г а н
м а ^ а л л и й б о ш ^ а р м а тузиш зарурл и ги н и т аъ к и д л ай д и . 
М а р к а з и й идора 4 ки ш и д ан и борат булмоги зарур. Р а и с
диний ва дунёвий м а ъ л у м о т г а
эга булиши ш арт. Тош- 
кентда ж о й л а ш г а н м а р к а зи й идоранинг ж о й л а р д а г и
ви- 
л о я т б у л и м л а р и ^ а м 4 аъ зо д а н иборат: 
икки киши дин 
в ак и л и ва икки киши дунёвий билим эгаси зам о н а в и й
зи ё л и л а р д а н булмоги зарур. У ларнинг ^ а м м а л а р и у р та 
ёки олий м аъл ум отл н, Р а и с мусулмон зиёлиси булиши 
керак.
Б у и д о р а л а р г а тавсия ц ш ш н ад и ган н ом зод ла р э лли к- 
бош и лар томопидан с а й л ан ад и ва 2/3 овоз ол ган да н сунг 
раи с бу ном зод ларни х.укуматга тасди ц учун олиб кира- 
ди. Б у и д о р а л а р ^ у к у м ат м а ъ м ури й о р га н л а р и га тенг- 
л аш т и р и л га н булиб, д а в л а т х а зи н аси д ан таъ м и н л ан м о ги
к е р а к
Туркистон м а ^ а л л и й б о ш ^ а р м а с и цозил ар суди, 
вацф 
мулкиии т а ^ с и м л а ш , м а к т а б
ва Мадраса, 
мачит, бозор 
м а с а л а л а р и в а боища 
диний
ва 
миллий м у а м м о л ар н и
$з 
^ а р а м о г и г а олиш и керак.
Б о л щ а р м а м а н а шу со халарни за м о н а т а л а б и г а ж а в о б
б ерад и ган й улд а исло^ цилиш и ш л ар и га а л о ^ и д а а^ам и - 
ят бериши к е р ак ва ислох л о й и ^ а л а р и н и х у к у м ат тасди- 
гига киритиши зарур. Б и з Туркистон м ус улм он лари учун, 
дейди Бе^буд и й, диний ва г р а ж д а н л и к б ош ц арм аси сув 
ва нон каби зар у р д и р , чунки бусиз биз имонимизни йук,о- 
т а м и з ва ф а л о к а т г а гирифтор б у ла м и з 2.
Б е^ буд и й цози с у д л ар и га а л о ^ и д а д и а д а т бил ан i$a- 
райди. Б у с у д л а р ш а р и а т асосида м а й д а жиноий ва 
ф у ^ а р о иш л ари ни куриш бил ан ш у р у л л ан ар эди. Бе^бу- 
дийни таш ви ш г а солган н ар са чор ^ укум ати н и н г д о з и
судлари н и тугатиш нияти борлиги эди. 
Хусусан, гр аф
П а л е н бош чилигида Туркистон у л к ас и н и рев и зи я цилган